Wat Is een Narcist? De Ware Betekenis Onthuld + 4 Tips

Je hebt het woord narcist vast wel eens gehoord, maar wat is nu eigenlijk de betekenis van narcist.

  • Is het iemand die van Griekse mythologie houdt?
  • Is het iemand die alleen maar aan zichzelf denkt?
  • Is het iemand die zichzelf heel knap vindt?
  • Of is het toch iemand die graag veel voor anderen in zijn of haar omgeving doet?

Vind in dit artikel het schokkende antwoord en een aantal tips over wat je te doen staat!

Doel van dit artikel: We zullen ingaan op wat een narcist precies is en hoe je deze herkent. Ook zal je aan het einde van dit artikel precies weten wat je wel en niet moet doen als je te maken hebt met een narcist door middel van 4 belangrijke tips.


Wat is een narcist?

Ja, wat is nu eigenlijk een narcist? Ik krijg die vraag regelmatig en van het antwoord wordt je niet vrolijk. Het woord komt vanuit de Griekse mythologie. Volgens de overlevering was Narcissus een jongeman die zo verliefd op zichzelf werd toen hij zichzelf in de weerspiegeling van het water zag dat hij geobsedeerd raakte van zijn spiegelbeeld.

De huidige betekenis van narcist is van het verhaal van Narcissus afgeleid. Volgens het Dikke Van Dale woordenboek is de betekenis van een narcist, iemand die ziekelijke verliefd op zichzelf is.

Man die verliefd naar zijn eigen spiegelbeeld kijkt en zijn hand tegen zijn wang houdt

De narcist is iemand die zichzelf zo ontzettend belangrijk vindt, zo een groot ego heeft, dat diegene er alles aan doet om zo goed mogelijk voor te komen.

Het komt echter meestal voort uit extreme onzekerheid en of trauma’s uit het verleden. De narcist zet als het ware een masker op en proberen hun onzekerheid te verhullen met doorslaande zelfverzekerdheid.

Dat klinkt op zichzelf nog niet zo heel verkeerd toch? Dat klopt, het probleem is namelijk pas echt dat de narcist die schijn van zekerheid ophoudt ten koste van de mensen om diegene heen.

Man met een hart om zijn gezicht heen in de spiegel

Niets is belangrijker dan de narcist en deze deinst er dan niet voor terug om jou voor de spreekwoordelijke bus te gooien als het diegene uitkomt.

Als je een narcistische partner of narcistische ouders hebt komt het ineens heel dichtbij. Denk je dat je een narcist al kan herkennen?


Hoe herken je een narcist?

De narcist komt in verschillende soorten en maten. Dus hoe herken je ze dan? Wat ze in principe allemaal gemeen hebben is een ziekelijke liefde voor zichzelf, maar soms is het niet makkelijk te herkennen omdat er verschillende typen.

In de psychologie worden er vaak 4 typen narcist onderscheiden. Ze hebben verschillende persoonlijkheidskenmerken.

Vrouw die een spiegel vasthoudt en via de spiegel naar de camera kijkt

Type 1: De klassieke narcist

De klassieke narcist is iemand die in principe prima functioneert in het leven. Het is een persoon geobsedeerd door macht, geld en uiterlijk. Ze scheppen veel op en zijn ontzettend vol van zichzelf.

Ze tonen constant aandachttrekkend gedrag en verwachten dat iedereen doet wat zij willen. Ze voelen zichzelf superieur aan anderen en als een gesprek over iemand anders gaat zullen ze het altijd weer over zichzelf laten gaan. 

Ze verwachten een speciale behandeling omdat het om hun gaat.


Type 2: De kwetsbare narcist

De kwetsbare narcist staat een stuk minder op de voorgrond dan de klassieke narcist. Ze zijn een stuk introverter en hebben vaak neuroses.

Kwetsbare man die onzeker naar zichzelf in de spiegel kijkt

Ze voelen zich nog steeds verheven boven anderen, maar vinden het niet zo nodig om alle aandacht te krijgen. Ze zoeken een speciaal persoon uit om mee samen te zijn en voelen zich daar hevig aan verbonden.

Ze willen zich speciaal voelen door overdreven vrijgevigheid te tonen om zo hun moraal te vergroten. De aandacht die ze wel nodig hebben is het medelijden van anderen om zich beter te voelen.


Type 3: De gemeenschappelijke narcist

De gemeenschappelijke narcist is vaak wat lastiger te herkennen. Het gedrag dat ze vertonen is de aandacht te zoeken door te benadrukken wat voor goed ze wel niet doen voor de wereld.

Persoon die een doos met voedsel doneert

Ze doen vaak donaties en scheppen erover op hoe vrijgevig ze zijn. Ze scheppen ook op over hoe goed ze kunnen luisteren en mensen verbinden.

Op het eerste gezicht klinkt dat helemaal niet slecht, maar graaf een beetje dieper en je merkt dat het niet zozeer om het goede doel gaat maar de erkenning dat ze erbij helpen.

Ze zoeken daarmee de empathie van anderen om het gebrek aan zelfwaarde te compenseren.

Bekijk ook eens de onderstaande video van TED-Ed, mocht je deze nog niet hebben gezien:


Type 4: De kwaadaardige narcist

Het laatste en ook meteen gevaarlijkste type narcist is de kwaadaardige narcist. Ze hebben het manipuleren tot een kunst verheven en gaan over lijken om te bereiken wat ze willen.

In tegenstelling tot de klassieke, kwetsbare en gemeenschappelijke narcist zijn een ze een stuk minder sociaal en tonen soms zelf paranoia. Ze zijn vals en kunnen agressief zijn en ze hebben vrijwel nooit spijt van hun daden.

Het maakt de narcist niet uit dat wat ze willen ten koste van hun naasten gaat.

Kwaadaardige schaduw van een hand die een man probeert aan te vallen

Onderzoekers hebben deze 4 typen van narcisme benoemd maar zoals met de meeste dingen is ook dit niet zwart op wit. De meeste narcisten hebben kenmerken van meerdere typen.

Maar hoe weet je dan dat je met een narcist te maken hebt of erger nog, een relatie hebt met een narcist?

Laten we eerst snel ingaan op het herkennen van een narcist.


Waarschuwingssignalen voor het herkennen van de narcist  

In eerste instantie ben je helemaal verliefd op de persoon geworden die zo charmant, zo lief en zo goed voor je is totdat je wat dieper graaft en dan kun je de volgende dingen tegenkomen.

Man die met een stift een waarschuwingsteken tekent
  • Een ontzettende honger naar aandacht.
  • Opscheppen over prestaties en over zichzelf.
  • Ze zijn heel oppervlakkig, door het emotionele trauma dat erachter zit kun je eigenlijk geen diepe gesprekken met ze voeren.
  • Kunnen agressief reageren op kritiek, zelfs als de kritiek terecht is.
  • Ze zoeken constant naar complimenten over hoe goed ze wel niet zijn.
  • Ze zijn controlefreaks dus ze communiceren zeer matig en werken niet goed samen.
  • Ze hebben geen empathie voor anderen. Kunnen zich niet verplaatsen in de gedachten van anderen.
Man die wordt beheerst door een narcist met de touwtjes in handen
  • Ze proberen je emotioneel te controleren, onder andere door middel van gaslighting.
  • Ze geven altijd alles en iedereen behalve zichzelf overal de schuld van.
  • Ze hebben vele oppervlakkige contacten en ‘vrienden’ bijvoorbeeld op sociale media, maar echte vrienden hebben ze vaak niet.
  • Ze hebben geen zelfreflectie. Ze kunnen het niet zien als ze zelf iets niet goed doen.
  • Ze laten vaak een pad van problemen achter zich, of het nu stukgelopen relaties zijn, verbroken vriendschappen of problemen met de familie.

Dit zijn een aantal van de meest duidelijke waarschuwingssignalen waardoor je weet dat je met een narcist te maken hebt. Nu ken je de betekenis van narcist al een stuk beter.

Herken je er veel van bij bijvoorbeeld je partner? Dan heb je waarschijnlijk een narcistische partner.

Man en vrouw die hun voorhoofden tegen elkaar houden en naar elkaar kijken

Oh oh, een narcistische partner, dat klinkt heel vervelend! Maar het kan ook zijn dat je een narcistische vader of moeder hebt. Wat kun je doen als je daarmee te maken hebt?


4 tips als je te maken hebt met een narcist 

1. Wees op je hoede, een narcist verandert niet. 

Een van de grote problemen met narcisten is dat ze hun eigen problemen niet onderkennen. Of ze weten niet dat je narcistisch gedrag vertonen. Of ze weten het wel, maar zien het niet als een probleem en zijn er zelfs trots op.

Daardoor is het ongebruikelijk dat narcisten hulp zoeken met hun probleem. Het helpt vrijwel niet om met een narcist te praten en te proberen het gedrag te veranderen.

Man en vrouw die met elkaar ruziën waarbij de man naar de vrouw wijst

De narcist ziet dit namelijk als jouw probleem, wees daarom op je hoede. Zorg dat je erop voorbereid bent dat je de persoon niet gaat veranderen en pas jouw gedrag daarop aan.


2. Sluit je emotioneel af van de narcist

Zoals ik hierboven aangeef is de narcist veranderen bijna niet mogelijk. De narcist is zich er niet van bewust dat ze je pijn doen en het gedrag van de narcist is niet iets wat je in de hand hebt.

Wat je echter wel zelf kunt bepalen is je eigen geluk. Vertel jezelf dat het gedrag van de narcist niet bepalend is voor hoe jij je voelt.

Vrouw die bij zonsondergang haar armen naar achteren spreid en met haar ogen dicht haar gezicht de lucht in wijst

Schud het gedrag waar mogelijk van je af en ga zoveel mogelijk door met je eigen leven en de dingen die je leuk vindt.


3. Vermijd uitdagende situaties die slecht narcistisch gedrag triggeren

Er zijn bepaalde situaties die de narcist triggeren tot slecht gedrag en situaties die weinig invloed hebben. Probeer die situaties te herkennen en zoveel mogelijk te voorkomen.

Als je bijvoorbeeld boos wordt omdat de narcist iets verkeerd gedaan hebt zal de narcist dat altijd omdraaien en jou daar de schuld van geven.

Als dat emotioneel heel zwaar voor je is, dan is het beter om te voorkomen dat je boos wordt op de narcist. Accepteer dat er iets fout gegaan is en laat het van je afglijden om te voorkomen dat je het gedrag triggert dat jou het zwaarste valt.


4. Verbreek het contact met de narcist

Deze stap is soms een stuk makkelijker gezegd dan gedaan en is ook niet altijd mogelijk.

Persoon die met een vinger op de delete knopt drukt op een toetsenbord

Maar als je al het bovenstaande geprobeerd hebt en je nog steeds diep ongelukkig bent dan is het beste voor je emotionele gezondheid om zo snel mogelijk afstand te nemen. 

Verlaat de narcist en verban die persoon uit je leven.

Wees erop beducht dat het niet zomaar gaat, de narcist kan er namelijk niet tegen als diegene uit iemands leven verbannen wordt, maar houdt voet bij stuk en pak je eigen leven weer in handen.

Vera Franssen is multidisciplinair coach, therapeut en oprichter van het platform VitaalGezond. Samen met een professioneel team van hulpverleners en ervaringsdeskundigen, helpt ze mensen door heel Nederland en België om te herstellen van narcistisch misbruik en meer zelfvertrouwen te krijgen.
{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}
>