Grenzen aangeven is een belangrijk onderdeel van jouw identiteit en is een cruciaal aspect van jouw geestelijke gezondheid en welzijn.
Grenzen zijn van groot belang om een gezonde relatie met iemand in stand te kunnen houden. Om onze eigenwaarde niet te verliezen moeten we het leren bewaken.
In dit artikel wordt besproken wat gezonde grenzen zijn en hoe je deze kunt aangeven aan volwassenen en kinderen.
Lees verder en kom in dit artikel alles te weten over het aangeven en beschermen van jouw persoonlijke grenzen!
Waarom je grenzen wilt aangeven in een relatie
Als mens zijn we allemaal uniek en de enige manier om onszelf goed te kennen is door te wachten te hechten aan deze individualiteit.
Je kunt jezelf én anderen koesteren en tegelijkertijd gezonde grenzen in stand houden.
Grenzen kunnen omschreven worden als de limieten die we bepalen naar anderen toe, en die aangeven welk gedrag we al dan niet naar ons toe aanvaardbaar vinden.
Eigenlijk is groei een universele drijfveer.
Groeien als mens, groeien als koppel, groeien als ouder, broer of dochter. Het is echter moeilijk om stappen vooruit te zetten als er niet eerst een doel werd afgebakend, een grens werd gesteld en iets concreet werd gemaakt.
Zonder grenzen blijft alles onoverzichtelijk, vaag en abstract. Een passend voorbeeld is hier het ontwikkelingsproces bij kinderen.
Wanneer je als ouder nooit ´nee´ kunt zeggen, of niet consequent omgaat met de grenzen die je stelde, raken kinderen in de war. Dan proberen ze steeds weer om gestelde grenzen te overschrijden om te testen of mama deze keer wel echt ´nee´ bedoelde.
Ze hebben er nood aan om zich in een veilige omgeving met duidelijke grenzen te kunnen ontwikkelen. In een relatie is het net hetzelfde.
Om volledig onszelf te kunnen zijn bij de ander is het goed om te weten tot waar ze kunnen gaan en vanaf welk punt ze onze kernwaarden schenden. De grootste uitdaging in elke relatie is daarom duidelijke communicatie en het wederzijds respecteren grenzen.
Door je eigen grenzen en noden in de wind te slaan om die van de ander te bevredigen geef je eigenlijk aan dat je jezelf niet naar waarde schat.
Op die manier maak je de weg vrij voor je partner om dit voorbeeld te volgen. Geen grenzen stellen of bewaken staat gelijk aan een laag zelfbeeld en weinig eigenwaarde.
Het onderstaande voorbeeld toont aan dat het bewaken van je grenzen erg belangrijk is om een evenwichtige relatie te behouden:
Martha had voor zichzelf uitgemaakt dat ze een gedeelde verantwoordelijkheid wenste te zien met betrekking tot de kinderen.
Persoonlijke ontwikkeling en vrijheid zijn belangrijke punten voor haar en die gedeelde verantwoordelijkheid is dus een noodzaak. Dit maakte ze ook duidelijk aan haar partner.
Ze heeft het druk op het werk en is blij dat de verjaardag van hun jongste zoon eraan komt zodat ze samen met familie en vrienden onbezorgd kan vieren.
Het feest verloopt anders dan ze gepland had: Haar partner kijkt weeral eens veel te diep in het glaasje waardoor hij niet in staat meer is om haar te helpen tijdens het feest.
De zorg van hun kleine kinderen valt weer enkel op haar schouders waardoor de luchtigheid van het feestvieren opnieuw aan haar voorbijgaat.
Omdat er geen feest kan bestaan zonder dat dezelfde situatie zich voordoet, is er sprake van haar grenzen die niet worden gerespecteerd.
Grenzen aangeven: hoe doen we dat?
Het begint bij jezelf!
De eerste stap om je grenzen stellen is om ze zelf eerst goed te kennen.
Te vaak willen we wel een bepaald gedrag bij de ander voorkomen, maar weten we eigenlijk zelf niet goed waarom.
Het is goed om voor jezelf duidelijk te weten waaróm je iets niet wil. Het gaat hierbij eerder om het bewaken van jouw kernwaarden dan om het beoordelen of afstoten van anderen.
Voel je hier zeker niet schuldig over.
Maak desnoods een lijstje van de dingen die voor jou écht te belangrijk zijn om niet gerespecteerd te worden en waarom.
Voorbeeld:
Misschien ontvang je niet graag persoonlijke oproepen tijdens je werkuren.
Als je er dieper over nadenkt dan besef je dat dat komt omdat je beter functioneert wanneer je geconcentreerd en gestructureerd te werk kan gaan. Door die oproepen raak je in overdrive en dus gestresseerd.
Je stelt je grenzen door aan te geven dat je vóór 17u geen oproepen wenst te ontvangen omdat je tot dan aan het werk bent.
Als je geliefde dan bijvoorbeeld moord en brand schreeuwt omdat je hem of haar niet graag zou zien en afstandelijk doet dan werd de reden voor die grens niet goed begrepen.
In plaats van aan hun onzekerheid toe te geven en toch de telefoon op te pakken terwijl je geconcentreerd aan het werk bent kun je er beter opnieuw met hen over praten en duidelijk maken waarom deze grens belangrijk voor je is.
Herken het moment waarop je grenzen niet gerespecteerd worden
Wanneer gaat iemand te ver? Op welk moment voel je dat een kernwaarde niet gerespecteerd wordt? Probeer je bewust te worden van jouw reactie hierop.
Sta je het schoorvoetend toe waardoor je met een naar gevoel achterblijft en je relatie met de andere persoon slechter wordt?
Of besluit je dit keer om die grens te beschermen?
Soms vraagt het veel moed en oefening om eindelijk voet bij stuk te houden dus wees zeker niet te hard voor jezelf.
Het is al een grote stap om er bewust van te zijn dat je grens wordt overschreden.
Bescherm je grens
Als je consequent je persoonlijke grenzen gaat beschermen terwijl je tegelijk ook die van de andere persoon respecteert, verdien je zijn/haar respect.
Je schept duidelijkheid in je relatie en komt standvastiger en zelfverzekerder over. Vergeet ook niet om zelf ook je eigen grenzen te respecteren.
Als de ander je grens overschrijdt, dan maak je dat best op een assertieve, niet-agressieve manier duidelijk. Dat doe je het best door bij je eigen verhaal te blijven.
Geef gewoon vanuit je eigen perspectief die grens aan en hoe je je erbij voelt wanneer die wordt overschreden. Zo kan het moeilijker uitdraaien op een tegenaanval of verwijtende ruzie.
12 tips die je grenzen helpen bewaken
Tip 1: Ken jezelf
Leer jezelf zo goed mogelijk kennen. Dit is belangrijk voor het bewaken van je grenzen.
Dit betekent dat je moet weten wat echt belangrijk voor je is, waar je werkelijk waarde aan hecht, onafhankelijk van wat anderen ervan vinden.
Je innerlijke wereld betreden door vertrouwd te raken met je eigen geloofsovertuigingen, emoties, gevoelens en ideeën is een essentiële stap bij het stellen van grenzen.
Die intimiteit met jezelf zal ook dienst gaan doen als een soort persoonlijke barometer voor twijfelachtige relaties.
Hoe beter je jezelf kent, hoe makkelijker het wordt om de juiste personen aan te trekken die de ervaring waar je naar op zoek bent het beste weerspiegelen.
Tip :2 Creëer zelfrespect
Zoals gezegd is eigenwaarde een must als het gaat om het bewaken van grenzen binnen een relatie.
Hoe kun je eisen dat anderen je kernwaardes respecteren als je diep vanbinnen niet het gevoel hebt dat je het verdient om gerespecteerd te worden?
Al je ervaringen, inclusief de fouten die je maakte, hebben je karakter gevormd tot wat het nu is. Niemand buiten jezelf kan beslissen wie je bent of proberen te controleren hoe je bent. Hoe overtuigend ze ook mogen zijn.
Als je elk deeltje van jezelf leert te respecteren, dan wordt het moeilijker voor anderen om je ongestraft zonder respect te kunnen behandelen.
Als ze dat toch proberen, dan wordt het overduidelijk dat ze je tijd en energie niet verdienen.
Tip 3: Ken je grenzen
Er bestaan over het algemeen de volgende categorieën van grenzen die kunnen overschreden worden: verbaal, psychologisch, emotioneel en fysiek. Verder bestaan er ook ethische, spirituele en morele grenzen.
Voordat je je grenzen goed kunt bewaken moet je er zeker van zijn dat je ze kent. Zoek uit wat kan voor je en wat niet. Voorbeelden zijn:
Het is belangrijk om duidelijk te maken dat deze grenzen om jou gaan, en in wezen niets met anderen te maken hebben.
Tip #4 wees klaar en duidelijk
Als je wil dat mensen je grenzen respecteren moet je ze eerst ook wel duidelijk maken.
Het is belangrijk dat ze weten wanneer ze over een grens gaan.
Met een sterk gevoel van eigenwaarde en een assertieve uitstraling laat je mensen in de eerste plaats al toe om je als deurmat te gebruiken.
Maar als ze toch ergens te ver in gaan in jouw ogen, dan laat je dit best meteen duidelijk merken zonder je kwaad of verbouwereerd op te stellen.
Bij een aantal mensen is het niet nodig om duidelijke en klare taal te gebruiken om gezonde grenzen te kunnen bewaren.
Dit is meestal het geval wanneer je er met de persoon in kwestie dezelfde persoonlijkheid, communicatiewijze of levensvisie op nahoudt.
Ook is het belangrijk dat je consequent blijft in je gedrag.
Als je de man waar je iets voor voelt de ene keer wel om 12 uur ‘s nachts binnenlaat omdat hij zin heeft in een nachtje met jou onder de dekens en de volgende keer weer niet, dan stel je geen duidelijke grenzen.
Als je jezelf belangrijk genoeg acht om een waardevolle relatie met iemand te cultiveren die niet enkel rond seks draait, dan laat je de deur beter gesloten bij dat volgende nachtelijke bezoekje.
Consequent zijn is ook belangrijk als je wilt dat anderen je wensen serieus nemen.
Tip #5 begin klein
Het aangeven en bewaken van grenzen is volgens psychologen een vaardigheid die we kunnen leren en cultiveren.
Als je bijvoorbeeld nooit het juiste voorbeeld rond gezonde grenzen zag thuis, of wanneer je altijd in het rolletje van “lieve jongen” of “braaf meisje” werd geduwd, dan lijk je in het donker te tasten als het gaat om het stellen van persoonlijke grenzen.
Daarom is het belangrijk om te weten dat je je niet hoeft te forceren bij het bewaken van je grenzen. Probeer het stapje voor stapje te doen.
Het is niet de bedoeling dat je overdonderd wordt waardoor er overbodige stress ontstaat. Begin klein. Denk aan:
Tip #6 wees assertief
Je hebt je grenzen duidelijk onderzocht en aangegeven. Leuk. Nu komt het echte werk: ermee doorzetten.
Hoewel we intellectueel gezien wel weten dat de meeste mensen geen gedachten kunnen lezen, denken we toch dat mensen het weten wanneer ze ons ergens mee kwetsen.
Aangezien dit in de meeste gevallen niet zo is blijft het belangrijk om assertief uit de hoek te komen.
De enige goede manier om je geliefde er van op de hoogte te brengen dat je grenzen overschreden werden is om dit op een assertieve manier te laten blijken.
Assertief zijn kan erg beangstigend lijken als dit niet je gewone doen is (denk aan stap 5 en begin klein).
Maak een rustig moment vrij om erover te praten. Herinner jezelf aan je waarde en het recht om zelf te beslissen wat kan en wat niet kan.
Tip #7 neem verantwoordelijkheid voor jezelf
Dit betekent dat je het vermogen ontwikkelt om actief en bewust betrokken te zijn.
Je bent je ervan bewust dat alleen jij de teugels in handen hebt. Enkel jij weet wat er moet gedaan worden om je grenzen aan te geven en te bewaken.
Door je eigen grenzen te stellen laat je weten aan anderen welke behandeling je van ze verwacht.
Je stelt met andere woorden vast wie er in je persoonlijke ruimte mag komen en wat je verwachtingen zijn, eens ze zich daar bevinden.
Je bepaalt hoe je aangesproken, aangeraakt en behandeld wil worden. Wat jij bepaalt is de norm voor jezelf, onafhankelijk van hoe anderen hier over denken of op reageren.
Je kunt enkel verantwoordelijk zijn voor jezelf. Hieruit volgt dat je dus niet verantwoordelijk bent voor de gevoelens, acties en geloofsovertuigingen van anderen.
Noch voor de manier waarop ze reageren op de grenzen die jij stelde. Blijf voet bij stuk als het gaat om je kernwaarden.
Tip #8 je hoeft niemand te redden
Sommigen onder ons groeien op met de neiging om steeds aan de wensen en noden van anderen te willen voldoen.
Dat komt waarschijnlijk omdat het de enige manier was om goedkeuring van ouders of opvoeders te verkrijgen.
Dan hangt onze eigenwaarde dus vast aan hoe nuttig, lief en aangenaam we zijn voor anderen.
Hieruit volgt dat we onze eigen grenzen niet goed aanvoelen en in het volwassen leven dat we misschien de persoonlijke grenzen van onze partner niet aanvoelen en respecteren.
De enige manier om onze eigenwaarde in stand te houden is om die andere persoon van dienst te willen zijn en zelfs om hem of haar te proberen te redden.
Iemand proberen te redden is een ongezonde manier om liefde, aandacht en waardering te verkrijgen.
Het is een verlies van energie en tijd om anderen te proberen “verbeteren” omdat ze, om het kort te zeggen, simpelweg niet geïnteresseerd zijn om iemand anders te worden dan dat ze zijn.
Omgekeerd is dit ook het geval. Jijzelf hebt absoluut geen nood aan opportunistische mensen die je komen vertellen wat je moet doen en wat goed voor je is.
Tip #9 oefening baart kunst
Hoe vaker je je grenzen, hoe klein ook, bewaakt, hoe geoefender je zult worden in het assertief zijn. Het is een pad met vallen en opstaan waarbij je jezelf beter en beter leert kennen.
In het begin, vooral als je dit niet gewoon bent, zal het misschien beangstigend lijken om assertief over te komen. Je zou kunnen denken dat mensen je grof, gemeen of onbeleefd zullen vinden.
Je grenzen bewaken is echter een teken dat je jezelf, je gevoelens en je geloofsovertuigingen sterker waardeert dan de meningen die anderen over je hebben.
Assertief zijn betekent niet dat je onvriendelijk bent, het betekent alleen dat je eerlijk en oprecht tegen ze bent, terwijl je je eigen waardigheid en zelfrespect bewaart.
Geef de moed niet op als het niet altijd lukt om voor jezelf op te komen. Oefening baart kunst.
Tip #10 je blijft bewust op elk moment
Bij je grenzen bewaken gaat het om je bewust te zijn van je gevoelens en die gevoelens niet in de wind te slaan. Als je denkt toe te geven, je eigen grenzen verloochenend, stel jezelf dan de volgende vragen:
Als je je er bewust van wordt welke grens precies werd overschreden en waarom, dan kun je overgaan naar de opties: “wat kan ik doen aan deze situatie?”, “Waar heb ik controle over?”.
Veel mensen laten anderen ongestraft te ver gaan omdat ze in het heetst van de strijd weer vergeten waar hun grenzen in de eerste plaats liggen.
Zelfs al voel je je nog niet sterk genoeg om voor jezelf op te komen wanneer je partner te ver gaat, toch is het belangrijk dat je je er bewust van blijft dat je grens of grenzen werden overschreden.
Blijf bij je gevoelens en vergeet je rechten niet.
Tip #11 als niets helpt zeg dan ‘vaarwel’
Wanneer je duidelijk hebt aangegeven waar je grenzen liggen en waarom, wanneer je je partner er ook op verschillende manieren aan probeerde te herinneren toen hij ze niet respecteerde, wanneer je geen respect voelt van haar/zijn kant voor die kernwaarden dan is de tijd misschien aangebroken om knopen door te hakken.
Zolang dat je geen oningevulde beloftes meer hebt tegenover je partner/familielid/vriend(in) of wie dan ook, ben je hen niets meer verschuldigd.
Heb je op een niet-agressieve manier duidelijk gemaakt dat ze je grenzen niet respecteren, dan is het ok om verdere correspondentie of contact stop te zetten.
Herinner jezelf aan je eigen waarde en aan het feit dat niemand het recht zou mogen hebben om bezit te nemen van je ruimte, energie en tijd zonder je goedkeuring.
Sommige mensen begrijpen alleen deze aanpak om in de toekomst misschien meer waarde te hechten aan andermans grenzen.
Tip #12 zoek hulp
Als het moeilijk voor je is om grenzen te stellen, aan te geven of te bewaken, zoek dan hulp.
Dat kan in de vorm van een zelfhulpgroep zijn, een lifecoach, een psycholoog, een therapeut of gewoon een goede vriend.
Deze mensen kunnen je helpen bij verschillende aspecten van je karakter en je zlefontplooiing, of het nu gaat om het ontwikkelen van meer assertiviteit, duidelijke grenzen of non-agressieve communicatie.
Het stellen van gezonde grenzen, die cruciaal zijn om harmonieze relaties te onderhouden, wordt jammer genoeg niet altijd met de paplepel ingegeven.
Sommige mensen hebben erg rigide grenzen, waardoor intieme en waardevolle relaties moeilijk worden.
Anderen kunnen dan weer moeilijker bepalen waar hun persoonlijke grenzen liggen, waardoor anderen hier bewust of onbewust misbruik van maken.
Het is echter nooit te laat om het heft in eigen handen te nemen. Je staat er nooit alleen voor.
Naast de professionele begeleiding en je netwerk van familie en vrienden bestaan er overigens ook verschillende zelfhulpboeken die waardevol kunnen blijken bij je zoektocht.
Enkele voorbeelden zijn:
- ‘Illusies’ van Ingeborg Bosch
- ‘Van elkaar houden zonder jezelf te verliezen’ van Hal & Sidra Stone
- ‘Grenzen’ van Henry Cloud en John Townsend
Heb jij nog goede tips die je hebben geholpen met het aangeven en bewaken van je eigen grenzen? Laat hieronder een reactie achter!
Nee zeggen tegen een narcistische ouder/familie lukt niet met assertiviteit, het vraagt strategische aanpak, als je nee zegt lachen ze zich dood. Beter is lauw reageren , liegen, stroop om de mond smeren en hem smeren..een beetje een spiegel, oftewel narcistische gedragen zoals zij ook doen..assertiviteit heeft geen effect, je krijgt dan de volle bak drama over je heen.
Drama drama drama! Of partner (“de” ex). Helemaal waar wat je vertelt , vanuit mijn perspectief beleefd, alleen wist ik toen niet waarmee ik te maken had. Wat je ook doet, een complimentje kan er moeilijk af, meestal kritiek ja. Ze zeggen wel wat je moet doen en hoe. In het gezicht van de buitenwereld zou je ze de communie geven. Probeer jij dan maar eens je verhaal te doen? “Ach, je overdrijft”! Niemand gelooft je en daar sta je dan.