Ben je opgegroeid met een ouder die jou als kind te veel verantwoordelijkheden gaf?
Misschien was je meer de steun en toeverlaat van je ouder dan andersom.
Dit kan parentificatie zijn, wat een pijnlijke en moeilijke ervaring kan zijn die je relaties en eigenwaarde beïnvloedt.
Maar er is goed nieuws: je kunt deze patronen doorbreken en leren voor jezelf te zorgen.
In dit artikel delen we 6 praktische tips om parentificatie te herkennen en doorbreken. Zo kun je gezonde relaties opbouwen en een positieve toekomst kunt creëren.
Lees verder en ontdek hoe je de negatieve effecten van parentificatie kunt overwinnen en controle over je leven kunt krijgen.
Doel van dit artikel: Dit artikel bespreekt parentificatie bij kinderen die ouderlijke verantwoordelijkheden op zich nemen, en biedt 6 tips voor verandering. Het belicht de negatieve effecten en oorzaken, en beschrijft instrumentele en emotionele parentificatie en bijbehorende signalen.
Wat is de betekenis van parentificatie?
Parentificatie is een fenomeen waarbij een kind de verantwoordelijkheden en taken van een ouder op zich neemt, ofwel door de dwang van de ouder of door eigen keuze.
Het is een omgekeerde rolverdeling waarbij het kind de verzorgende rol op zich neemt en de ouder afhankelijk wordt van het kind. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals de fysieke of mentale ziekte van de ouder, drugs- of alcoholmisbruik of verwaarlozing.
Hoewel enige verantwoordelijkheid kan bijdragen aan de ontwikkeling van een kind, kan parentificatie negatieve effecten hebben op het welzijn van een kind.
Het kan leiden tot gevoelens van overweldiging, stress en angst bij het kind, omdat het taken op zich neemt die niet passen bij zijn of haar leeftijd. Het kind kan ook zijn of haar jeugd missen omdat het vriendjes en andere vrijetijdsactiviteiten moet opofferen om voor de ouder te zorgen.
Onderzoek uit 2020 heeft aangetoond dat parentificatie enige positieve effecten kan hebben op het zelfbeeld en de zelfwaardering van het kind.
is het belangrijk om te erkennen dat deze positieve effecten niet opwegen tegen de negatieve gevolgen van parentificatie. Het is essentieel dat ouders zich bewust zijn van de impact van hun acties op hun kind en stappen ondernemen om parentificatie te voorkomen.
Wat zijn de oorzaken van parentificatie?
Wanneer ouders niet in staat zijn om voor hun kinderen te zorgen op fysiek of emotioneel gebied, kan het zijn dat kinderen in de rol van verzorger terechtkomen. Dit wordt parentificatie genoemd en kan om verschillende redenen voorkomen.
Fysieke of emotionele problemen bij ouders
Een reden kan zijn dat de ouder zelf is verwaarloosd of misbruikt in de kindertijd. Ook kan de ouder lijden aan een mentale gezondheidsstoornis, een verslavingsprobleem hebben of een gehandicapt kind of familielid hebben waarvoor gezorgd moet worden.
Levensgebeurtenissen
Soms kan parentificatie ook optreden wanneer het gezin geconfronteerd wordt met moeilijke levensgebeurtenissen, zoals scheiding van de ouders, overlijden van een ouder, immigratieproblemen of financiële moeilijkheden.
Instrumentele en emotionele parentificatie
Er zijn twee soorten parentificatie: instrumenteel en emotioneel. Instrumentele parentificatie vindt plaats wanneer ouders taken aan hun kinderen toewijzen die niet passen bij hun leeftijd en ontwikkeling.
Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat kinderen boodschappen doen, rekeningen betalen, maaltijden bereiden voor het gezin of zorgen voor een ziek familielid.
Aan de andere kant komt emotionele parentificatie voor wanneer kinderen specifieke emotionele behoeften van hun ouders vervullen. Het kind wordt verwacht de emotionele behoeften van de ouder te begrijpen, erop te reageren en ondersteuning te bieden.
Emotionele parentificatie kan vaak gepaard gaan met instrumentele parentificatie en kan meer schadelijk zijn voor de ontwikkeling van een kind dan instrumentele parentificatie.
Hoe parentificatie herkennen bij kinderen?
Wanneer een kind de verantwoordelijkheden van een ouder op zich neemt, spreken we van parentificatie. Dit kan zowel door de ouder worden opgelegd als door het kind vrijwillig worden aangenomen.
Parentificatie kan verschillende vormen aannemen en kan een ernstige invloed hebben op het welzijn en de ontwikkeling van een kind. Het is dus belangrijk om te weten waar je op moet letten om te kunnen herkennen of een kind parentificatie ervaart.
Hieronder volgen enkele signalen die erop kunnen wijzen dat een kind de rol van een ouder op zich neemt:
Als je een of meer van deze signalen opmerkt, kan het zijn dat het kind een gevoel van parentificatie ervaart. Het is belangrijk om professionele hulp te zoeken om dit te bevestigen en om het kind te helpen bij het doorbreken van deze rol en het opnieuw opbouwen van gezonde relaties.
Gevolgen van parentificatie
Parentificatie kan zowel voor kinderen als voor ouders negatieve gevolgen hebben. Het kan een kind beletten om op een gezonde manier op te groeien en zich te ontwikkelen.
Bovendien kan het leiden tot psychologische problemen op de lange termijn. Voor ouders kan het leiden tot gevoelens van schuld, schaamte en verlies van controle.
Enkele negatieve effecten van parentificatie bij kinderen zijn:
Voor ouders kan parentificatie leiden tot gevoelens van verlies van controle en schuldgevoelens. Ouders kunnen zich ook schamen dat ze niet in staat zijn om hun ouderlijke verantwoordelijkheden te vervullen, wat kan leiden tot een verhoogd risico op psychologische problemen zoals depressie en angst.
Een onderzoek uit 2020 gepubliceerd in het Journal of Child and Family Studies, concludeerde dat parentificatie geassocieerd was met een hoger risico op angst, depressie en stress bij adolescenten.
Een ander onderzoek uit 2016, gepubliceerd in het tijdschrift Family Process, ontdekte dat ouders die zelf als kind parentificatie ervoeren, een hoger risico hadden om hun eigen kinderen te parentificeren.
Waarom parentificatie herkennen en doorbreken?
Het is belangrijk om parentificatie te herkennen en doorbreken omdat het een ongezonde dynamiek kan creëren binnen een gezin.
Wanneer een kind de rol van een ouder op zich neemt, kan dit leiden tot emotionele, fysieke en psychologische belasting.
Het kan een kind beletten om zich te concentreren op hun eigen ontwikkeling en zelfzorg, waardoor ze opgroeien zonder de juiste vaardigheden en middelen om op een gezonde manier in het leven te staan.
Bovendien kan parentificatie leiden tot gevoelens van frustratie, boosheid en wrok bij het kind wanneer ze later volwassen zijn.
Het is dus essentieel om parentificatie te herkennen en te doorbreken, zodat kinderen zich op de juiste manier kunnen ontwikkelen en gezonde relaties kunnen opbouwen in de toekomst.
Wat is het verband tussen parentificatie en narcisme?
Er is ook een verband tussen parentificatie en narcisme.
Kinderen die op jonge leeftijd de verantwoordelijkheid krijgen om voor hun ouder(s) te zorgen, lopen een verhoogd risico om later in hun leven relaties aan te gaan met narcistische partners.
Dit kan komen doordat ze gewend zijn geraakt aan het verzorgen van anderen en zichzelf hierdoor wegcijferen in een relatie met een narcist.
Bovendien kunnen kinderen die emotioneel en/of instrumenteel zijn geparentificeerd door een narcistische ouder zelf ook narcistische trekken ontwikkelen.
Dit kan gebeuren doordat ze hebben geleerd dat ze alleen gezien en gewaardeerd worden als ze zorgen voor anderen en zichzelf wegcijferen.
Als jijzelf of iemand die je kent slachtoffer is geworden van narcistisch misbruik, kan de online cursus "Narcist de Baas Methode" van hulp zijn. Klik hier voor meer informatie over wat deze cursus precies inhoudt.
Deze online cursus is gericht op het herstellen van de schade die is aangericht door narcistisch misbruik en het ontwikkelen van zelfvertrouwen en weerbaarheid om toekomstige relaties gezond te houden.
Hoe kun je parentificatie doorbreken? 6 tips
#1: Kom in contact met je innerlijke kind
Dit klinkt misschien wat zweverig. Toch is dit belangrijk als je de behoefte hebt om te helen en vooruit te gaan.
Het innerlijke kind is een term die vaak wordt gebruikt in de psychologie om te verwijzen naar het deel van ons dat nog steeds emotioneel verbonden is met onze jeugd.
Het kan zowel positieve als negatieve herinneringen oproepen en kan ons beïnvloeden in ons dagelijks leven.
Hier zijn enkele oefeningen die je kunnen helpen om meer verbinding te maken met je innerlijke kind:
- Visualisatie: Sluit je ogen en stel je voor dat je jezelf als kind ontmoet. Omarm het kind en voel de emoties die hierbij naar boven komen. Stel jezelf de vraag: wat heeft dit kind nodig? Het kan liefde, aandacht of geruststelling zijn. Geef het kind wat het nodig heeft.
- Schrijf een brief aan je innerlijke kind: Schrijf een brief aan jezelf als kind waarin je de gevoelens en ervaringen van toen erkent. Geef het kind de geruststelling en steun die het nodig heeft en moedig het aan om te blijven groeien en bloeien.
- Omarm je innerlijke kind: Houd een foto van jezelf als kind bij de hand en bekijk deze regelmatig. Praat tegen het kind op de foto alsof het naast je staat en geef het de liefde en ondersteuning die het verdient.
Het omarmen van je innerlijke kind kan een krachtige manier zijn om te werken aan emotionele genezing en om jezelf te bevrijden van beperkende overtuigingen en patronen.
Het kan ook leiden tot meer zelfacceptatie en een groter gevoel van verbondenheid met jezelf en anderen. Probeer deze oefeningen en zie wat voor verschil het kan maken in je leven.
#2: Neem verantwoordelijkheid voor je eigen leven
Het kan moeilijk zijn om je eigen leven op te bouwen als je altijd de verantwoordelijkheid hebt gehad voor anderen.
Probeer stap voor stap je eigen leven op te bouwen en je eigen verantwoordelijkheid te nemen.
Dit kan betekenen dat je kleine stappen zet, zoals het leren omgaan met je emoties, of grotere stappen, zoals het zoeken naar werk of een eigen woning.
#3: Maak een lijst van je eigen behoeften kennen
Als kind van een parentificerende ouder ben je waarschijnlijk gewend om je eigen behoeften te negeren en te focussen op de behoeften van anderen.
Het is belangrijk om te leren wat je eigen behoeften zijn en om deze serieus te nemen. Dit kan betekenen dat je voor jezelf opkomt en je eigen grenzen aangeeft.
Maak een lijst van de dingen die je nodig hebt om je goed te voelen. Dit kan variëren van fysieke behoeften, zoals rust en beweging, tot emotionele behoeften, zoals liefde en acceptatie.
#4: Geef jezelf toestemming om te genieten
Als kind moest je misschien snel volwassen worden en alle verantwoordelijkheid dragen.
Het kan moeilijk zijn om nu als volwassene te genieten van de dingen die je vroeger niet hebt kunnen ervaren.
Geef jezelf echter toestemming om te genieten van het leven en om tijd voor jezelf te nemen. Wees je bewust van je eigen gevoelens en emoties.
Neem de tijd om te voelen wat er in je lichaam gebeurt en wat je denkt. Probeer op te merken wanneer je jezelf wegcijfert om anderen te helpen en vraag jezelf af welke behoefte hierachter schuilgaat.
Maak een lijst van de dingen die je nodig hebt om je goed te voelen. Dit kan variëren van fysieke behoeften, zoals rust en beweging, tot emotionele behoeften, zoals liefde en acceptatie.
Geef jezelf toestemming om voor jezelf op te komen en je eigen behoeften serieus te nemen. Dit kan betekenen dat je nee zegt tegen verzoeken van anderen als je het te druk hebt of dat je tijd voor jezelf reserveert als je voelt dat je overweldigd raakt.
#5 Identificeer je gevoelens
Het is belangrijk om je bewust te zijn van je eigen gevoelens en emoties. Neem de tijd om te voelen wat er in je lichaam gebeurt en wat je denkt.
Probeer op te merken wanneer je jezelf wegcijfert om anderen te helpen en vraag jezelf af welke behoefte hierachter schuilgaat.
#6: Zoek professionele hulp en begeleiding
Het doorbreken van parentificatie kan een moeilijk proces zijn en het kan helpen om professionele hulp te zoeken.
Een coach kan je helpen om te werken aan de emotionele schade die is ontstaan en je helpen om de negatieve denkpatronen en gedragingen te doorbreken.
Het doorbreken van parentificatie kan een langdurig en uitdagend proces zijn, maar het is mogelijk om te genezen en vooruit te gaan. Onthoud dat het nooit te laat is om te werken aan het verbeteren van je leven en het creëren van gezonde relaties.
Wil je meer hulp bij het herstellen van parentificatie en het omgaan met de gevolgen van narcistisch misbruik?
Dan kan onze 1-op- 1 coaching voor slachtoffers van narcisme je helpen. Wij bieden praktische hulpmiddelen en strategieën om te herstellen en weer controle over je leven te krijgen. Klik hier voor meer informatie.
Tot slot
Heb jij te maken gehad met parentificatie? Of iemand anders die zichzelf in een vergelijkbare situatie bevond?
Dan weet je dat het niet gemakkelijk is om op jonge leeftijd te veel verantwoordelijkheid te dragen en te moeten zorgen voor anderen.
Het kan een grote last zijn die ons belet om onze eigen groei en ontwikkeling te omarmen. Het kan ook leiden tot problemen in onze relaties, omdat we moeite hebben om onze eigen behoeften en grenzen te erkennen.
Door te begrijpen wat parentificatie is en hoe het ons beïnvloedt, kunnen we beginnen met het doorbreken van deze patronen en onze eigen persoonlijke groei en ontwikkeling omarmen. We kunnen leren om gezonde relaties op te bouwen en ons bevrijden van de last van te veel verantwoordelijkheid dragen.
Dus, als je jezelf hierin herkent, weet dan dat je niet alleen bent. En weet ook dat er manieren zijn om verandering te brengen en je leven te verbeteren.
