Laat ik het maar meteen duidelijk stellen: een narcist in relaties kan voor veel leed zorgen.
Je voelt je niet gelukkig met je partner. Aan jouw liefde voor de ander zal het niet liggen want je houdt ontzettend veel van hem of haar.
Je doet er ook alles aan om je partner dit duidelijk te maken. Maar hoe hard je ook je best doet: het lijkt voor je partner nooit voldoende.
Misschien heb je al vaker gehoord over narcisme in relaties en hoe dit je leven kan negatief beïnvloeden. Kom in dit artikel meer te weten over narcisme in relaties!
Doel van dit artikel: Om je te helpen achterhalen of je met een narcist te maken hebt, geef ik je in dit artikel graag enkele typische kenmerken van narcisme in relaties en ook tips hoe ermee om te gaan.
Hoe herken je narcisme in relaties?
Narcisten zijn slechte relatiepartners. Ze zijn zo op zichzelf gericht dat ze hun partner niet als een op zichzelf staand persoon zien. Hun partner beschouwen ze alleen als een leverancier van hun narcistische voorraad.
Het zal je dan ook niet verbazen dat een narcist in relaties voor veel leed kan zorgen. Dit leed komt vooral tot uiting als je een lange relatie hebt met een narcist. Want in het begin van jullie relatie was er helemaal nog geen sprake van leed. Integendeel!
Je partner was erg charmant. Hij gaf jou het gevoel de meest bijzondere persoon ter wereld te zijn. Hij was ‘the life of the party’ en mensen vertoefden graag in zijn gezelschap. De eerste weken van jullie relatie leken een droom.
Verschillende onderzoeken hebben uitgewezen dat een narcist in relaties altijd hetzelfde patroon volgt en niet in staat is om bevredigende relaties op lange termijn aan te gaan. Zijn controlerende persoonlijkheid steekt na een tijdje altijd de kop op.
Dit patroon is typisch voor zowel een grandioze als een verborgen narcist in relaties. Maar het grote – en gevaarlijke – verschil is dat covert narcisten veel moeilijker te herkennen zijn.
Wat is het verschil met verborgen narcisme in relaties?
Verborgen narcisme in een relatie begint anders maar volgt na verloop van tijd hetzelfde patroon van toxisch gedrag.
Een verborgen narcist kan op het eerste gezicht heel verlegen lijken, zelfs als iemand met sociaal angstig gedrag in plaats van iemand met typisch narcistische kenmerken.
Vergis je echter niet want een verborgen narcist heeft ook het gevoel dat hij beter is dan anderen. Het valt alleen niet zo hard op. Verborgen narcisme in een relatie kan net zo verwoestend zijn.
Een verborgen narcist buit zijn kwetsbare imago uit als een doeltreffende manipulatietechniek. Jij krijgt het gevoel dat je hem moet beschermen tegen de ‘grote, boze wereld’. Je doet er alles aan om hem een comfortabel gevoel te geven en hem tevreden te stellen. Dit voedt de narcistische voorraad die ook een verborgen narcist zo hard nodig heeft.
Merkt hij dat je deze voorraad niet meer voldoende aanvult dan zal een verborgen narcist in een relatie net dezelfde manipulatietechnieken tevoorschijn halen.
Hoe merk je dat iemand een narcist in relaties is? 10 kenmerken
1. Jou een schuldgevoel aanpraten
Je partner zegt opzettelijk dingen die suggereren dat je je schuldig zou moeten voelen of je zou moeten schamen. Vooral als dit schuldgevoel of die schaamte je motiveert om iets te doen waar hij beter van wordt, zal een narcist in relaties deze techniek gebruiken.
2. Pesten en je in verlegenheid brengen
Door te pesten, te treiteren en je met zijn narcistische humor belachelijk te maken wekt je partner vaak angst of verlegenheid op bij jou. Zijn uiteindelijke doel hierbij is je gedrag zodanig beïnvloeden dat hij de volledige controle krijgt over wat je zegt, doet én zelfs denkt.
3. Gaslighting
Narcisme in relaties wordt vaak gekenmerkt door een heel gemene techniek die gaslighting wordt genoemd. Met deze manipulatietechniek probeert je partner je ervan te overtuigen dat er ‘iets mis is’ met jou. Zo wil hij je laten twijfelen aan je eigen percepties en ervaringen.
4. Misbruik maken van je onzekerheden
Als je partner weet dat je onzeker bent over een bepaald aspect van jezelf, kan hij dit extra benadrukken. Spreek je niet graag in het openbaar en moet je een presentatie geven dan kan een narcist in relaties hier een heel gemene opmerking over maken. “Je zult vast weer zo rood worden als een tomaat!”
5. Dreigen om jouw zwakheden kenbaar te maken
In een zwak moment heb je tegen je partner je ongenoegen geuit over je moeder: ze zeurt zo vaak en bemoeit zich te vaak met je leven. Een vorm van emotionele chantage is dat je partner dreigt dit tegen je moeder te vertellen tenzij je precies doet wat hij wil.
6. Liegen, bedrog en ontrouw
Een narcist kan zonder enige schaamte liegen in een relatie, je op een of andere manier bedriegen en vreemdgaan. Hij heeft hier geen moeite mee omdat hij geen empathie kent. Als een narcist hierbij je gevoelens kwetst, staat hij daar helemaal niet bij stil.
7. Love bombing
Narcisme in relaties wordt in het begin vaak gekenmerkt door je overdreven veel aandacht te schenken. Met love bombing probeert de narcist jou ‘binnen te halen’. Hij wint je vertrouwen om dit later op de een of andere manier te misbruiken.
8. Stiltebehandeling
Iedereen heeft soms wat tijd en ruimte nodig in een relatie. Maar een narcist in een relatie trekt zich niet omwille van deze reden terug. Met een stiltebehandeling wil de narcist je straffen voor het ‘onrecht’ dat je hem hebt aangedaan.
9. Onnodige discussies uitlokken
Een narcist in een relatie is altijd overtuigd van zijn gelijk. Hij kan je de meest onzinnige dingen vertellen en als jij hierover een opmerking maakt houdt hij voet bij stuk.
Dit komt niet alleen omdat hij overgevoelig is voor kritiek. Hij is er ook echt van overtuigd dat zijn gedachten superieur zijn aan de jouwe.
10. Jij en hem tegen de hele wereld
Als iemand zijn gevoel van superioriteit niet bevestigt of bedreigt dan wordt een narcist argwanend. Hij is hij bang dat deze persoon hem doorheeft en dat hij ontmaskerd zal worden.
Je narcistische partner kan ook bij jou dat achterdochtige gevoel opwekken. Als hij jou zover kan krijgen dat je daadwerkelijk gelooft dat de hele wereld tegen jullie is, dan heeft hij volledige controle over jou.
Kan een narcist een gelukkige relatie hebben?
Narcisten in relaties willen dat hun partner hun superieure imago versterkt.
Net als met alle andere mensen in hun leven proberen ze ook hun partner te manipuleren en te controleren. Ze voelen zich geslaagd als ze hun ‘trofee’ helemaal naar hun hand kunnen zetten.
Eerder in dit artikel had ik het al over bepaalde patronen die narcisten in een relatie volgen. We spreken in dit opzicht van een cirkel van narcistisch misbruik. Dit relatiepatroon omvat 4 fasen:
1. Idealisatie
Tijdens de idealisatiefase overstelpt een narcist in een relatie jou met aandacht en complimenten. Je wordt aanbeden en je krijgt alles wat je maar kunt wensen.
2. Devaluatie
De narcist doet er alles aan om jou - en hiermee ook je gedachten en gevoelens - onder controle te houden en macht over jou uit te oefenen. Dit is zijn manier om ervoor te zorgen dat jij je ondergeschikt voelt en je plooit naar zijn wensen.
3. Dumping
De kans is groot dat je narcistische partner je na deze devaluatiefase gewoon dumpt. Vooral als hij merkt dat je niet langer zijn narcistische voorraad voedt. Je partner is gewoon klaar met jou want jij draagt niet meer bij aan zijn gevoel van superioriteit.
4. Hoovering
De narcist beseft dat hij zijn controle over jou is kwijtgeraakt. Op het moment dat hij merkt dat jij verder gaat met je leven, probeert hij deze controle terug te winnen. Hij probeert jou weer in de traumatische draaikolk van jullie relatie te zuigen.
Om je deze cyclus van misbruik wat duidelijker uit te leggen, geef ik je graag enkele ervaringen van anderen.
Narcist in relaties: ervaringen van anderen
Sandra (34 jaar)
“Het begon zo langzaam dat ik het helemaal niet in de gaten had. Hij vertelde me steeds vaker dat anderen jaloers waren op ons en dat ik niet zo open moest zijn over onze relatie. Mijn beste vriendin liet ik beter links liggen want zij ging vreemd en hij wilde niet dat ze mij zou beïnvloeden. Het was beter dat ik alle contact verbrak. In mijn naïviteit deed ik dat ook want mijn partner had alleen het beste voor met onze relatie, toch? Ik geraakte ervan overtuigd dat ik alleen hem kon vertrouwen. Hierdoor klampte ik me steeds meer aan hem vast en deed ik alles wat hij verlangde.”
Suzy (45 jaar)
“Toen ik door een depressieve periode ging vond mijn man het beter dat ik niet meer ging werken. Zo kon ik er weer bovenop komen. Dit betekende ook dat hij vaker moest overwerken. Op een dag kreeg ik te horen dat mijn man vreemdging. Toen ik hem hiermee confronteerde gaf hij het gewoon toe! Hij had dit niet gewild, maar ik had hem door mijn depressie in haar armen geduwd. Ik was alleen nog maar met mezelf bezig en als ik sterker was geweest had hij helemaal niet moeten vreemdgaan.”
Bram (26 jaar)
“De eerste 8 maanden van onze relatie leken perfect. Ze was smoorverliefd (dacht ik) en overlaadde me met berichtjes. Een fijne thuis waar ik mijn zorgen kwijt kon, was leven als in een droom. Maar ze eiste steeds meer aandacht. Gaf ik haar die niet, dan negeerde ze mij dagenlang. Geen romantiek, geen lieve woordjes, niets … Na een jaar begon het echt lelijk te worden: liegen en vreemdgaan. Ze verliet mij voor rijke investeerder die haar overlaadt met aandacht.”
Wat is het gedrag van de na narcist na een relatiebreuk?
Na een relatiebreuk kan een narcist heel strijdlustig, passief-agressief en nog meer controlerend worden. Hij zal alles doen wat nodig is om zijn macht te herstellen.
1. Jou de schuld geven van de relatiebreuk
Na een relatiebreuk zal de narcist vaak proberen bij jou schuldgevoelens en schaamte op te roepen. Dit houdt zijn gevoel van superioriteit in stand.
"Jij wilde onze relatie geen eerlijke kans geven."
"Je laat me in de steek nu ik je het hardst nodig heb."
2. De relatiebreuk niet aanvaarden
Van een narcist kun je verwachten dat hij de relatiebreuk niet zomaar aanvaardt. Dit doet hij niet uit angst om jou als persoon te verliezen. Hij is vooral bang dat hij zijn narcistische voorraad moet missen.
“Ik accepteer deze breuk niet.”
"We blijven bij elkaar; we hebben beloofd om dit allemaal op te lossen."
3. Beloftes om te veranderen
Een narcist zal in een poging om jou terug te winnen beloftes maken om te veranderen. In het begin kan hij daar inspanningen voor doen maar deze zijn slechts van korte duur.
"Ik ga in therapie en krijg hulp waardoor ik zal veranderen."
"Ik ga me echt richten op het werken aan mezelf."
Nieuw onderzoek toont aan dat narcisten zich heel goed bewust zijn van hun vervelende en manipulerende eigenschappen. Helaas krijgt dit bewustzijn felle concurrentie van hun constante behoefte aan narcistische voorraad.
4. Drama’s verzinnen
Liegen in een relatie is voor een narcist een tweede natuur. Ook na een relatiebreuk kan dit typisch narcisme liegen gewoon doorgaan. Heel vaak verzinnen narcisten drama’s om jou aandacht te trekken.
"Ik weet dat we niet meer samen zijn, maar ik wilde je laten weten dat ik wacht op een antwoord van de dokter over mijn labotesten."
"Mijn moeder is erg ziek en ze heeft naar jou gevraagd.”
5. Zinnen op wraak
Kan een narcist je niet overtuigen om van gedachten te veranderen zal hij zinnen op wraak om zijn gevoel van superioriteit te handhaven.
"Ik sleep je voor de rechter. Je zult de kinderen nooit meer zien"
"Jij bent de slechterik hier en iedereen zal het snel genoeg weten"
Narcisme in relaties kan ervoor zorgen dat je bang bent om de relatie met de narcist te verbreken. Onthoud goed dat je een liefdevolle, volwassen relatie verdient waarin je gerespecteerd wordt. Als iemand je deze niet biedt, dan is het misschien tijd om je relatie opnieuw te evalueren.
Uit onderzoek blijkt dat mensen meer geneigd zijn om wraak te zoeken als ze gedreven worden door macht en een gevoel van superioriteit.
Laatste gedachten
Een narcist in relaties kan voor veel leed zorgen. Als je partner narcistische trekken vertoont en niet bereid is om zijn of haar gedrag te veranderen, is het tijd voor jou om de relatie te heroverwegen.
En als je besluit het te verlaten, zorg dan dat je van tevoren een ondersteuningssysteem hebt - mensen die je voldoende vertrouwt om in vertrouwen te nemen. Dit kunnen bijvoorbeeld andere lotgenoten of een narcisme coach zijn.
Wil je meer weten over narcisme in relaties en hulpmiddelen om los te komen van narcistisch misbruik?
Doe dan allereerst de gratis Narcisme test. Na aanmelding krijg je een gratis hulpgids toegestuurd en belangrijke inzichten zodat jij weer vol zelfvertrouwen je eigen leven in handen kunt nemen. Ook kom je in contact met andere lotgenoten en slachtoffers van narcisme.
