Herken je dat ongemakkelijke gevoel van zonder reden aangestaard te worden?
Word je vaak door iemand in je omgeving aangestaard alsof hij of zij tot in het diepste van je ziel wil doordringen?
Voel je je door dat gestaar heel onzeker en ga je een confrontatie met deze persoon liever uit de weg?
De kans is groot dat je met narcistisch staren te maken hebt.
Wat narcistisch staren is en hoe je met zo’n starende blik het beste kunt omgaan kom je in dit artikel te weten.
Doel van dit artikel: in dit artikel leer je wat een narcist wil bereiken met je aan te staren. Je maakt ook kennis met de verschillende manieren van narcistisch staren, zodat je je kunt wapenen tegen deze vorm van narcistisch misbruik. Tot slot krijg je enkele nuttige tips om hiermee om te gaan.
Wat is narcistisch staren?
Narcisten zijn emotieloze, grandioze en zelfingenomen personen die anderen manipuleren om hier zelf beter van te worden.
Heb je een narcist in je leven dan weet je vast dat hij alle mogelijke middelen inzet om zijn zin te krijgen. Het toxische gedrag van een narcist kent geen grenzen.
Een van de uitingen van toxisch gedrag is de narcistische blik of narcistisch staren. Met lege, koude ogen lijkt de narcist zich in je ziel te boren. Dit bezorgt je niet alleen een heel onzeker gevoel, het kan ook angstaanjagend zijn.
En dat is precies wat een narcist hiermee wil bereiken: met zijn intimiderende blik wil hij je onzeker maken zodat hij volledige controle op jou kan uitoefenen.
Staar je echter niet blind op deze ene reden want er zijn er wel meerdere redenen waarom een narcist naar je staart.
Hoe herken je narcistisch staren?
Laat ons om deze vraag te beantwoorden eerst even stilstaan bij het verschil tussen oogcontact en staren.
Oogcontact maken versus staren
Oogcontact maken is een belangrijk aspect van non-verbale communicatie. Dat is trouwens niet alleen bij mensen zo. Ook dieren kijken elkaar aan als ze hun soortgenoten iets duidelijk willen maken.
Wanneer je tijdens een gesprek oogcontact maakt toon je oprechte interesse in wat je gesprekspartner te vertellen heeft.
Jullie ogen ontmoeten elkaar tijdens opeenvolgende fracties van seconden en jullie kijken net zo vaak weg van elkaar. Gedurende een gesprek wordt dit hele proces onbewust herhaald.
Staren daarentegen houdt in dat je zonder pauzes aangekeken wordt – al dan niet tijdens een gesprek.
Het is heel onbeleefd om iemand aan te staren en degene die aangestaard wordt kan zich hierbij behoorlijk ongemakkelijk voelen. Het voelt aan alsof jouw persoonlijke ruimte wordt geschonden.
We maken ons allemaal wel eens onbewust schuldig aan staren. Het grote verschil met een narcist is dat hij hier niet mee ophoudt wanneer hij beseft dat hij staart.
‘Normale’ mensen verontschuldigen zich als ze iemand – om welke reden dan ook – aanstaren.
Narcisten denken er echter niet aan om zich hiervoor te verontschuldigen. Het is net hun bedoeling om met hun narcistisch staren mensen een ongemakkelijk gevoel te geven.
De blik van een narcist
‘Ogen zijn de spiegels van de ziel.’ Je kent deze uitdrukking vast wel. Het betekent dat je aan de ogen van iemand kunt zien wat er in zijn binnenste omgaat. Dat geldt voor de meeste mensen.
Helaas kun je bij een narcist vaak helemaal niet zien wat er werkelijk in hem omgaat. Hij is zo goed in het opzetten van maskers dat hij moeiteloos zijn ware aard kan verbergen.
Toch blijkt uit een studie dat je een narcist kunt herkennen aan de hand van de wenkbrauwen. Deze zouden zelfs een belangrijker rol spelen bij het herkennen van een narcist dan zijn ogen of zijn starende blik.
Maar waarom precies wenkbrauwen?
Narcisten hunkeren naar erkenning en bewondering en vormen daarom hun wenkbrauwen om beter opgemerkt en herinnerd te worden. Duidelijk afgetekende wenkbrauwen maken hun starende blik vaak nog intenser.
Om je te helpen bij het doorgronden van een narcistische blik zet ik graag even de verschillende manieren van narcistisch staren op een rijtje.
#1. De sociopathische blik
Met deze blik staart de narcist je met lege ogen aan, zonder enig teken van gevoel of emotie.
Deze sociopathische blik wordt in verband gebracht met het feit dat een narcist als een roofdier op zoek is naar een prooi. Onderzoek wijst uit dat onder invloed van de fight-or-flight response van het lichaam pupillen wijder worden, wat zorgt voor een donkere en lege blik.
De narcist gebruikt deze blik om anderen gemakkelijker te manipuleren. Bij het staren wordt ‘de prooi' zich ervan bewust dat hij een slachtoffer is.
Ben je een Netlfix-fan? Dan herken je dit soort staren perfect in de blik van de jaloerse Joe Goldberg in de serie 'You'.
#2. De intense blik
Door iemand intens te observeren kun je heel wat te weten komen over deze persoon.
Narcisten weten dit als geen ander en net daarom staren ze hun slachtoffers heel intens aan. Het is hierbij de bedoeling om precies te weten te komen hoe kwetsbaar je op bepaalde vlakken bent. Ze proberen je emotionele toestand in te schatten zodat ze hier optimaal misbruik kunnen van maken.
Deze blik wordt gekenmerkt door de intensiteit waarmee de narcist je probeert te doorgronden. Je kunt dit soort staren zelfs verwarren met oprechte interesse.
Dit staren leidt narcisten naar hun ultieme doel: dat jij hen opmerkt en leuk vindt.
#3. De ‘Chesire Cat’ blik
Ooit de animatiefilm ‘Alice in Wonderland’ gezien? Dan ken je vast de grijnzende Chesire Cat. De ogen van deze kat die af en toe in Wonderland opduikt, lichten met een griezelige vrolijkheid op.
Dit soort staren gebruikt de narcist wanneer hij erin geslaagd is iets heel gemeens te doen. Narcisten hebben plezier in pijn en ongemak van anderen.
Staren naar je geschokte of gekwetste gezicht is voor de narcist een bron van groot amusement. Met dit grijnzende gestaar probeert hij in te schatten in welke mate je lijdt.
Om je te wapenen tegen narcistisch staren is het belangrijk dat je weet waarom de narcist je aanstaart. Laten even de redenen voor al dat gestaar onderzoeken.
Waarom staren narcisten je aan?
Om te achterhalen welke bedoeling een narcist heeft met zijn gestaar is het belangrijk deze te kaderen in de situatie waarin je zit.
#1. Om je emoties te lezen
Narcisten zijn heel manipulatief. Maar voor een narcist je kan manipuleren moet hij je wel door en door kennen. Hij bestudeert je zorgvuldig om na te gaan welke van zijn manipulatietechnieken het beste resultaat zal opleveren.
Een voorbeeldje: omdat de narcist in je leven je gedrag heel goed heeft bestudeerd weet hij dat je het vreselijk vindt om alleen gelaten te worden na een discussie. De kans is dus groot dat hij ghosting als manipulatietechniek zal inzetten.
#2. De narcist wil je naar zich toetrekken
Een narcist die in jou geïnteresseerd is – niet oprecht maar om misbruik van jou te maken – kan je aanstaren zodat je interesse in hem gaat vertonen. Deze manier van staren is een veel gebruikte tactiek tijdens de love bombing fase.
In dit geval zal de narcist je helemaal niet op een agressieve manier aanstaren. Integendeel, je kunt je verwachten aan een verleidelijke en verliefde blik. Met dit soort narcistisch staren heeft de narcist een bepaald doel: jou in zijn web spinnen.
#3. Om aandacht te krijgen
Als iemand je aanstaart vraag je je als vanzelfsprekend af waarom hij dit doet. Misschien voel je je er ongemakkelijk bij maar het kan net zo goed zijn dat je gefascineerd geraakt door deze persoon.
Hoewel het vervelend kan zijn dat iemand naar je staart heb je vast de neiging om deze persoon af en toe aan te kijken. Hiermee geef je de narcist de aandacht waar hij zo wanhopig naar op zoek is. Deze hunkering naar aandacht is kenmerkend voor zowel vrouwelijke narcisten als mannelijke narcisten.
#4. De narcist wil je jaloers maken
Wil een narcist je jaloers maken dan zal hij jou niet aanstaren maar iemand anders.
Misschien werd de narcist door jou gedumpt of heeft hij zelf besloten een einde aan jullie relatie te maken. De narcistische voorraad van anderen waar hij zo had op gehoopt blijft echter uit.
Hij weet waar jij gevoelig voor bent – hij heeft je namelijk goed bestudeerd – en om jou jaloers te maken gaat hij anderen aanstaren. Dat doet hij uitsluitend als jij in de buurt bent. Hij wil er namelijk zeker van zijn dat jij dit opmerkt.
Nu je weet waarom een narcist je zo indringend kan aanstaren wil je waarschijnlijk ook weten hoe je hier het beste op reageert.
3 Tips om met narcistisch staren om te gaan
Voortdurend aangestaard worden door de narcist kan je een behoorlijk ongemakkelijk gevoel geven. Je bent je constant bewust van de aanwezigheid van de narcist en je kunt je nog moeilijk ontspannen.
Het liefst zou je hem willen toeschreeuwen op te houden met zijn gestaar.
Dit klinkt misschien als de ideale oplossing om narcistisch staren te laten stoppen, maar helaas is dat het niet. Integendeel, het is koren op de molen van de steeds naar aandacht zoekende narcist.
Door zo te reageren maak je de narcist duidelijk dat hij nog controle op jou kan uitoefenen. En dat vindt de narcist natuurlijk heerlijk.
Maar hoe ga je er dan wel mee om?
Tip #1: Stel je grenzen
Schreeuwen biedt geen oplossing omdat je hierdoor de narcistische voorraad waar de narcist naar op zoek is, voedt.
Toch betekent dit niet dat je narcistisch staren zomaar moet aanvaarden. Wil je narcistisch misbruik voorkomen of uit de cirkel van narcistisch misbruik stappen dan is het belangrijk je grenzen stelt.
Kies een rustig moment uit om de narcist te vertellen dat je zijn narcistisch staren niet aanvaardt. Doe dit op een koele, kordate en assertieve manier zonder hierbij enige emotie te verraden.
Tip #2: Reageer zo onverschillig mogelijk
Om je te wapenen tegen het minachtende, verwoestende, indringende of verleidelijke gestaar van de narcist is het belangrijk om hierop zo onverschillig mogelijk op te reageren.
Ik begrijp heel goed dat het niet fijn is om aangestaard te worden, maar als je beseft waarom de narcist dit doet wordt het veel makkelijker om hiermee om te gaan.
Probeer in de eerste plaats het gestaar te negeren. Slaag je hier niet in of blijft dat enge gevoel bij je hangen neem dan letterlijk afstand. Ga in een andere kamer zitten of ga even naar buiten.
Tip #3: Maak het de narcist onmogelijk om je recht in de ogen te staren
Misschien merk je vanuit je ooghoek dat je aangestaard wordt. Dit gestaar vanop een afstand is inderdaad heel vervelend en je kunt je er behoorlijk ongemakkelijk bij voelen.
Helaas kan het nog erger… tijdens een gesprek of een discussie kan een narcist je recht in de ogen blijven aankijken. Dit kan zo’n ernstige vormen aannemen dat het naast ongemakkelijk ook gewoon beangstigend wordt.
Fysieke barrières zoals een zonnebril of een hoed kunnen het makkelijker maken om je minder bedreigd te voelen als een narcist je rechtstreeks aanstaart.
Tot slot
Narcistisch staren kan ervoor zorgen dat je je ongemakkelijk en onzeker voelt, wat precies is wat de narcist wil bereiken. Het staren voedt zijn gevoel van superioriteit en hoewel het zeer onbeleefd is, heeft de narcist hier geen enkel probleem mee.
Om je beter te kunnen wapenen tegen dit gedrag, is het belangrijk om meer te weten te komen over narcisme en narcistisch gedrag.
Daarom wil ik je graag uitnodigen om deze gratis Narcisme Test te maken, zodat je meer inzicht krijgt in deze persoonlijkheidsstoornis en hoe je hiermee kunt omgaan.
Als je de test hebt gedaan, ontvang je ook de 'Hulpgids Narcisme' in je mailbox, waarmee je je verder kunt verdiepen in dit onderwerp en leert hoe je op een efficiënte manier met een narcist kunt omgaan.
