Op een bepaald moment in ons leven komen we allemaal wel eens iemand tegen waarbij we ons niet op ons gemak voelen.
Ken jij ook iemand die je gevoel van eigenwaarde naar beneden haalt? Iemand waarbij je jezelf niet durft te zijn? Iemand die je dingen laat doen die je eigenlijk niet wil?
De kans is groot dat je te maken hebt met een toxisch persoon.
Toxisch gedrag kan zo subtiel zijn dat je vaak helemaal niet door hebt dat jij er het slachtoffer van bent.
Omdat het belangrijk is om het niet zover te laten komen wil ik dat je de betekenis van toxisch gedrag heel goed begrijpt.
Ook geef ik je de belangrijkste signalen om toxisch gedrag bij anderen te herkennen.
Doel van dit artikel: In dit artikel krijg je een uitgebreide uitleg over toxisch gedrag. Je maakt ook kennis met enkele signalen zodat je toxisch gedrag tijdig kunt herkennen. Tot slot krijg je enkele tips om op een doeltreffende manier om te gaan met toxisch gedrag.
Wat is de betekenis en uitleg van toxisch gedrag?
De letterlijke betekenis van toxisch is giftig.
Het woord ’toxisch’ wordt gebruikt om een groot aantal gezondheids-, sociale en milieuproblemen te beschrijven.
In interpersoonlijke relaties wordt het woord toxisch gebruikt om iemand te beschrijven die door zijn gedrag onrust, angst en stress veroorzaakt bij anderen.
Een toxisch persoon kan alle vreugde en geluk uit jou laten wegvloeien en het vervangen door stress, woede, verdriet, eenzaamheid, een gebrek aan zelfvertrouwen, een laag gevoel van eigenwaarde, enz…
Toxisch gedrag wordt gekenmerkt door het negatieve effect dat het heeft op je mentale – en soms fysieke – gezondheid. Het toxische gedrag van een persoon kan je zo uitputten dat je er ongelukkig van wordt.
Een van de redenen waarom een toxisch persoon zo manipulatief kan zijn is dat hij diep van binnen een narcistische persoonlijkheid heeft.
Als jij een relatie hebt (gehad) met een narcist, zul je vast wel gemeenschappelijke kenmerken herkennen.
Hoe herken je een toxisch persoon?
Misschien heb je jezelf al volgende vragen gesteld.
“Waarom gedraagt deze persoon zich zo?”
“Wat heeft ertoe geleid dat deze persoon zo toxisch is geworden?”
Traumatische ervaringen
Veel mensen met toxisch gedrag hebben zelf een traumatische ervaring achter de rug die ze nooit hebben verwerkt.
Het is veel makkelijker om de buitenwereld te ‘straffen’ dan trauma’s op een gezonde manier te verwerken.
Onzekerheid
Vaak ontstaat toxisch gedrag ook uit onzekerheid.
Hoe onzekerder iemand zich voelt, hoe meer bevestiging en validatie deze persoon wil krijgen van anderen. Ook als je partner extreem controlerend gedrag vertoont kan onzekerheid hiervan aan de basis liggen.
Narcisme
Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vertonen vaak toxisch gedrag.
In een narcistische relatie word je onvermijdelijk geconfronteerd met de onbevredigbare behoefte aan narcistische voorraad van de narcist. Als de narcist merkt dat hij deze niet krijgt dan tovert hij allerlei manipulatietechnieken tevoorschijn om deze toch maar aangevuld te krijgen.
Egoïsme
Zonder enige schuld of schaamt stellen ze hun eigenbelang altijd voorop. Egoïsme is hiervoor het perfecte woord.
Het feit dat er verschillende redenen zijn voor toxisch gedrag maakt het natuurlijk niet minder erg.
Leven met een toxisch persoon kan heel verwarrend en beangstigend zijn. Je voelt je ongelukkig, je wordt vaak gekwetst en het kan je zelfs het gevoel geven dat jij de schuldige bent.
Er zijn verschillende signalen die erop kunnen wijzen dat je te maken hebt met een toxisch persoon.
Onderzoek suggereert ook dat sommige toxische personen nu eenmaal ‘donkere’ persoonlijkheidskenmerken hebben.
10 Signalen om toxisch gedrag te herkennen
#1: Gebrek aan steun
Een gezonde relatie is gebaseerd op een wederzijds verlangen om de ander gelukkig te zien en te zien slagen in het leven.
Een toxische partner echter moedigt je niet aan om je dromen te verwezenlijken. Vaak zal hij zelfs helemaal niet voor jou opkomen.
Jouw behoeftes interesseren hem niet en hij doet alleen wat hij zelf belangrijk vindt.
#2: Toxische communicatie
Tijdens jullie gesprekken is er maar weinig ruimte voor vriendelijkheid en wederzijds respect. Heel typisch voor toxisch gedrag zijn sarcasme en kritiek.
Een toxisch persoon maakt vaak hatelijke opmerkingen of herhaalt op een spottende toon jouw woorden.
#3: Afgunst en jaloezie
Af en toe een beetje jaloers zijn is helemaal niet zo erg. Het is een volkomen natuurlijke en menselijke emotie. Toxisch gedrag daarentegen kenmerkt zich in een constante jaloersheid en achterdocht.
Ook als afgunst je partner ervan weerhoudt om positief over jou te denken is dit een signaal van toxisch gedrag.
#4: Controlerend gedrag
Vraagt je partner de hele tijd waar je bent? Misschien raakt hij geïrriteerd als je niet meteen op zijn berichtjes reageert.
Dit gedrag kan voortkomen uit jaloezie of een gebrek aan vertrouwen, maar kan ook wijzen op de behoefte om constante controle op jou uit te oefenen.
#5: Terugkerende patronen van een gebrek aan respect
Je partner komt steeds te laat opdagen als jullie een afspraak hebben. Je hebt zijn favoriete maaltijd klaargemaakt maar hij blijkt geen honger te hebben. Hij ‘vergeet’ je te komen ophalen van je werk.
Een van de typische eigenschappen van toxisch gedrag is een gebrek aan respect voor jouw tijd. Hiermee wil de toxische persoon in je leven nog maar eens onderstrepen dat hij de touwtjes in handen heeft.
#6: Niet naleven van financiële afspraken
Je kunt van je partner niet verlangen dat hij uitleg geeft over elke euro die hij besteedt. Dat hoeft ook niet. In een relatie is financiële onafhankelijkheid eigenlijk niet zo verkeerd.
Hebben jullie echter concrete afspraken gemaakt over jullie financiën dan is het de bedoeling dat jullie beiden zich hieraan houden.
Merk je dat je partner steeds vaker geld uitgeeft aan zaken die jij niet goedkeurt en dit ook consequent doet, dan kan dit een signaal zijn van toxisch gedrag.
#7: Jouw behoeften negeren
Een toxisch persoon stelt zijn eigen behoeften altijd voorop zonder rekening te houden met jouw wensen. Ook als zijn behoeften helemaal in strijd zijn met wat jij wil of waar jij je comfortabel bij voelt, dan nog zal hij zijn zin doen.
Je moeder geeft een verjaardagsfeestje maar je vriend had andere plannen. Er is weinig kans dat een toxische vriend inderdaad op jou wensen ingaat en het verjaardagsfeestje bijwoont. Hij vindt zijn eigen behoeften altijd belangrijker.
#8: Zich nooit verontschuldigen
Een toxisch persoon zal zich nooit verontschuldigen. Niet alleen omwille van het gezichtsverlies dat hij mogelijks zou lijden maar omdat hij ervan overtuigd is dat hij nooit ongelijk heeft.
Kenmerkend voor een toxisch persoon is dat deze de schuld zelfs bij anderen gaat leggen. Hij kan hierin zelfs zo ver gaan dat hij zichzelf in een slachtofferrol plaatst.
#9: Geen grenzen respecteren
Een ander duidelijk signaal van toxisch gedrag is geen grenzen van anderen respecteren.
Als jij keer op keer duidelijk bent geweest over wat je niet leuk vindt dan zal iemand met toxisch gedrag net dat stapje verder willen gaan. Hij kan heel goed grenzen aftasten, maar deze respecteren kan hij gewoon niet.
#10: Er is altijd drama
Is het je al ooit opgevallen dat sommige mensen drama lijken uit te lokken? Dat is geen toeval! Iemand met een toxische persoonlijkheid is gek op drama.
Toxische personen houden ervan emoties aan te wakkeren en conflicten te veroorzaken. Ze doen niets liever dan in de spreekwoordelijke pot roeren en kijken wat eruit komt.
Hoe herken je toxisch gedrag in een relatie?
Ook in een gezonde relatie kun je het soms oneens zijn met je partner. Dat is heel normaal: twee verschillende individuen houden er nu eenmaal soms verschillende meningen op na.
In een gezonde relatie worden beslissingen samen genomen en worden eventuele problemen open en eerlijk besproken.
In een toxische relatie echter wordt er helemaal niet open en eerlijk gecommuniceerd. Beslissingen worden vaak als vanzelfsprekend door de toxische partner genomen.
De meest fundamentele kenmerken van een toxische relatie zijn een gebrek aan vertrouwen, voortdurend liegen en controlerend gedrag.
Hierbij kunnen ook nog allerlei andere manipulatietechnieken worden gebruikt zoals gaslighting, jou overal de schuld van geven, ghosting, enz…
Bij een partner met toxisch gedrag kun je je voortdurend uitgeput, leeg en ongelukkig voelen. Het is dan ook niet zo vreemd dat toxisch gedrag voor heel wat onzekerheid in een relatie kan zorgen.
Toxisch gedrag op het werk
Op elke werkplek vind je ze wel: negatieve, zeurende, pestende en gemene collega’s die anderen vernederen en graag hun stem verheffen om iedereen duidelijk te maken wie ze zijn.
Heb je te maken met zo’n persoon op de werkvloer? Je bent niet alleen. Maar liefst 4 op de 5 werknemers geven aan ooit met een toxische collega te hebben samengewerkt.
Toxische collega’s saboteren maar al te graag een productieve en gezonde werkomgeving. Met hun passief-agressieve houding weten ze iedereen te ergeren waardoor het hele team chagrijnig en geïrriteerd kan worden. Een collega met toxisch gedrag kan de hele werksfeer verpesten.
Laat je vooral niet van de wijs brengen door zo’n collega. Wees je bewust van je mogelijkheden en ga niet op zoek naar validatie van zo’n collega. Deze zul je toch niet krijgen want ‘niemand is zo goed als hij’.
Ik hoop dat ik je een duidelijk antwoord heb gegeven op de vraag ‘wat is toxisch gedrag?’
Begrijpen wat toxisch gedrag is, is al een eerste stap om te voorkomen dat een toxisch persoon je leven bepaalt.
Ik heb ook nog enkele tips hoe je het beste omgaat met toxische personen.
Hoe ga je om met toxische mensen? 8 tips
Tip #1: Laat je niet de schuld in de schoenen schuiven
Toxische personen zijn ervan overtuigd dat alles de schuld is van anderen. En door middel van allerlei manipulatietechnieken slagen ze er ook in om anderen een schuldgevoel te bezorgen.
Op een gegeven moment ga je aan jezelf twijfelen en nadenken over iets wat je gedaan zou kunnen hebben.
Je krijgt vaak het gevoel dat je iets verkeerd hebt gedaan, zelfs al weet je dat dit niet zo is.
Trap niet in deze val. Jou treft geen enkele schuld.
Tip #2: Denk niet dat je de ander kan helpen
Net zoals een narcist is een toxisch persoon zich helemaal niet bewust van zijn vervelende gedrag. Het is dan ook een illusie om te denken dat je dat toxische gedrag kunt verbeteren.
Misschien wil je iemand helpen om wie je geeft in plaats van deze persoon helemaal uit je leven te bannen. Je kunt medeleven en vriendelijkheid tonen maar toch zul je niet in staat zijn om deze persoon te veranderen.
Tip #3: Aanvaard toxisch gedrag niet
Je hebt vast vaak de neiging om toxisch gedrag gewoon te aanvaarden. Je zwijgt om conflicten te voorkomen omdat je weet dat deze je uitputten.
Toch is het belangrijk om dit niet te doen. Maak de toxische persoon in je leven duidelijk dat hij op bepaalde momenten te ver gaat.
Kom op voor jezelf en je eigen behoeften!
Tip #4: Stel duidelijke grenzen
Een toxisch persoon zal proberen om telkens een stapje verder te gaan om zo volledige controle op jou te kunnen uitoefenen.
Dat kan heel eenvoudig beginnen: af en toe een telefoontje om te vragen ‘hoe het met je gaat’. Voor je het weet verplicht een toxisch persoon jou om verantwoording af te leggen voor alles wat je doet.
Stel duidelijke grenzen. Vind je het niet leuk dat hij om de haverklap berichtjes stuurt zeg hem dit dan gewoon of reageer niet meer op de berichten.
Tip #5: Ga niet mee in zijn ‘realiteit’
Misschien heb je de neiging om mee te gaan in zijn ‘realiteit’ om een woede-uitbarsting te voorkomen. Dat beschouw je misschien als een veilige optie.
Probeer in plaats daarvan respectvol van mening te verschillen.
Zeg bijvoorbeeld: "Ik had een andere kijk op de situatie." Blijf bij de feiten, beschrijf wat er werkelijk gebeurd is zonder de persoon te beschuldigen.
Door dit subtiele verschil verkleint de kans dat de situatie escaleert.
Tip #6: Zet jezelf op de eerste plaats
Jij geeft en de toxische persoon in je leven neemt. Misschien heb je zelfs het gevoel dat jij verantwoordelijk bent voor zijn emotionele stabiliteit.
Een gezonde relatie bestaat uit geven en nemen. Met andere woorden, je biedt steun maar je ontvangt ook steun.
Als jij alles geeft aan iemand die hiervoor niets teruggeeft, dan is het tijd om afstand te nemen.
Zet jouw gevoelens, jouw welzijn én jezelf op de eerste plaats en laat het toxische gedrag van iemand anders je hier nooit van weerhouden.
Tip #7: Beperk de tijd die jullie samen doorbrengen
Kijk je er vaak tegenop om een bepaald persoon te zien? Voel je je al van tevoren angstig of gestrest?
Toxische personen concentreren zich op wat zij willen. Interesse in jouw gevoelens of behoeften hebben ze niet. Dat kan je behoorlijk uitputten.
Tip #8: Verbreek de band
Hoeveel deze persoon ook betekent voor jou, bij voortdurend toxisch gedrag wegen de voordelen niet op tegen de nadelen.
Een toxisch persoon kan een spoor van mentale vernieling achterlaten. Laat het niet zover komen!
Het is oké om iemand te willen steunen die een moeilijke tijd doormaakt. Maar als deze persoon je voortdurend manipuleert, je vernedert en je een slecht gevoel geeft over jezelf dan is het net zo oké om de band te verbreken.
Wellicht lees of interpreteer ik het verkeerd, maar ik zie heel veel vanuit hij = de narcisct, taaltechnisch klopt dat maar,:) er zijn net zoveel of meer mannen die hier te maken mee hebben of gehad, waar de verwerking ook nog eens lastiger is.
Ook op facebook social, zie bijna altijd de aanname dat de narcist mannelijk is., ook in praatgroepen e.d. zie je al heel snel de dames bij elkaar kruipen, en klitten het een gezamelijk probleem maken, wat nog wel eens overtrokkken wordt,
(mannen komen van Mars en vrouwen van Venus, ik zie zo vaak normale mannen eigenschappen (dom , niets kunnen onthouden, op de narcisme hoop gegooid worden om maar te kunnen labelen,.
terwijl andersom, mannen ook nog eens het idee hebben dat het aan hun lag.Ik dacht dat ook, inmiddels 4 jaar uit elkaar, na 20 jaar samen., en pas de laatste 6 maanden begin ik het te beseffen wat ik me heb laten gebeuren, en me zo heb kunnen vergissen. Wellicht te naïeef , maar ik snap gewoon niet hoe een mens/vrouw zo intens gemeen kan zijn.
Nu snap ik denk ik wel dat zij er helemaal geen spijt of empathie voor heeft.
Heb dat echt heel lang gedacht, en juist omdat zij degene is die mij overal heeft geblokeerd vanaf dag1, dat haar smerige 1,5min.durende pijpfilmpje op onze laptop van meer als een jaar eerder(ruim voor de scheiding), ze ging een week later de deur uit, scheiding was uitgesproken, heel veel haar gegund omdat ik d8 dat ik de boosdoener was. 3 berichten uitgewisseld, daarna geblokkeerd, 3 dagen later politie op de stoep, ow wee als dat filmpje uitlekt. Half jaar later pas nadat ze weg wqas met belastingaangifte kwam ik er ook nog achter dat ze al meerdere jaren 2 eigen bankrekeningen had, waar ze gestolen geld op bewaarde ong. 50k.. .Heel veel mails terug kunnen halen van de server., nou toen vielen de puzzelstukjes op zijn plek. dus ik haar een mail gestuurd of 2, boos idd. en hoe we dat op gaan lossen. Weer politie, met een stop stalking brief, GGZ nog op me afgestuurd.. OMdat er standaard vanuit gegaan wordt dat de man de aanstichter wel zal zijn. De keren dat ze als een psychopaat met messen achter me aan liep in mijn gezicht gespuugd, etc. etc. Heb haar nooit wat aangedaan of willen doen.
Maar gewoon nooit meer een normaal gesprek gehad,niets wat hier boven staat bv is ooit besproken. Ik blijf dat gewoon raar vinden, ook als het andersom zou zijn.
En dan de boodschap van MIJN verhaal.
Ik wist wel dat ze een beetje anders was qua geestelijke toestand, maar dat heeft iederen wel, meerdere keren depressies, problemen aantrekken ipv afstoten.
Ik dacht dat het de persoon was.
Maar er zijn zoveel gemeenschappelijke factoren bij she-narc, dat het scenario nagenoeg voor elke man zo loopt.
Gewoon 20 jaar lang niets in de gaten hebben dat het niet normaal is dan de breuk, waar je helemaal niets van begrijpt, dan 4 jaar aan het verwerken, en zo scrolde ik eens door een berichtje op facebook ;
De zwarte ogen van razernij of woede bij een narcc.. Dat is dus echt zo, en toen ben ik verder gaan zoeken.
Ook dat snapte ik nooit dat iemand zo furieus en totaal doordraaide , en dan die dode lege ogen(ze heeft lichtblauwe ogen)==>
Toen ben ik lid geworden van een aantal groepen, en overal hetzelfde verhaal terwijl ik dacht uniek te zijn.
En dan nogmaals de boodschap van MIJN verhaal.
Mensen hebben vaak helemaal niet door dat ze met zo’n persoon leven, en denken dat het normaal is.Pas achteraf kom je erachter dat niet degene die beschuldigd werd, maar de situatie andersom was. Koop je niet zoveel voor , maar maakt het voor mij wel makkelijk omdat je nu heel anders terugkijkt naar je verleden, waar je alleen jezelf voor de gek hebt gehouden, en je voorgevoel gelijk had
Ik mis hier de leuke kant van een toxische persoon. Dat maakt het namelijk in mijn ogen zo complex om met deze personen om te gaan. Als iemn alleen maar bovengenoemde kenmerken liet zien zou het mi gemakkelijke zijn om de relatie te beëindigen. Maar er is die andere kant innemend, grappig, geeft complimenten etc. Grotendeels om jou afhankelijk van hem haar te maken maar dat heb je niet door.
Mee eens! Ik heb er 2 in m’n leven toegelaten en ken niemand zoals zij. Vol in het leven, leiders, sterke persoonlijkheden, ongekende humor, charmant, vrijgevig ….
Het meest ingewikkelde is dus die verwarring. Bovenstaande maakt hen niet zo aantrekkelijk als onaantrekkelijk.
Zolang we in contact blijven, vullen toxische personen een leegte in ons op. Vul mezelf of op andere manieren en hij/zij is niet meer nodig.