Iedereen heeft weleens last van een laag zelfbeeld.
Dit kan het resultaat zijn van een slechte relatiebreuk, het verlies van je baan, je opvoeding, tegenslagen, enzovoort.
Als er iets slechts in je leven gebeurt of als er wat tegenzit, is het normaal dat je innerlijke criticus dingen zegt als “Je bent niet goed genoeg” of “Je zult nooit gelukkig worden”.
Dit kan invloed hebben op je zelfvertrouwen en je zelfbeeld. Sommige mensen hebben hier meer last van. Het beperkt ze in de kansen die ze in hun leven zullen krijgen.
Wat kun jij doen om je lage zelfbeeld te verhelpen, te verbeteren of op te lossen?
Doel van dit artikel: In dit artikel wordt een laag zelfbeeld verder toegelicht en worden er belangrijke tips gegeven om een negatief zelfbeeld te verbeteren.
Wat is een laag zelfbeeld?
Heb jij het idee dat jij of iemand in je omgeving kampt met een laag zelfbeeld?
Dat kan erg vervelend zijn. Het kan ervoor zorgen dat je niet echt gelukkig wordt, omdat je worstelt met negativiteit in je hoofd.
Je zelfbeeld kun je zien als een spectrum. Je zelfbeeld kan hoog, gemiddeld of laag zijn. Wanneer je een hoog of laag zelfbeeld hebt, kan dit emotioneel en sociaal schadelijk zijn.
Een hoog zelfbeeld kan snel als arrogant worden gezien, terwijl een persoon met een laag zelfbeeld zich niet op zijn of haar gemak kan voelen in sociale interactie. Wellicht dat een gemiddeld niveau van je zelfbeeld het meest optimaal is.
Mensen met een hoog, gemiddeld of laag zelfbeeld verschillen erg van elkaar in gedrag en gedachten.
Er is verschillend onderzoek gedaan naar het zelfbeeld van mensen, met name naar mensen met een hoog en een laag zelfbeeld.
Mensen met een hoog zelfbeeld richten zich bijvoorbeeld meer op groei en verbetering, terwijl mensen met een laag zelfbeeld zich juist meer focussen op het voorkomen van het maken van fouten in het leven.
Ook hebben mensen met een laag zelfbeeld meer kans om te lijden onder een depressie.
Wetenschappelijk Bewezen: Wetenschappelijk onderzoek heeft ook aangetoond dat mensen met een laag zelfbeeld meer last hebben van falen, faalangst, en de neiging om situaties en gebeurtenissen te overdrijven en als negatief te ervaren en beoordelen.
Maar wat is nu eigenlijk een laag zelfbeeld?
Rosenberg en Owen hebben een definitie opgesteld op basis van wetenschappelijk empirisch onderzoek.
De volgende aspecten kunnen personen met een laag zelfbeeld kenmerken.
Herken jij een of meerdere van onderstaande kenmerken?
- Angst om te falen, en zelfs faalangst;
- De neiging om situaties en gebeurtenissen te overdrijven en als negatief te ervaren en te beoordelen.
- Niet-kritische opmerkingen als (negatieve) kritiek ervaren.
- Sociaal onbekwaam. Mensen met een laag zelfbeeld ervaren een gevoel van sociale angst, dus angst in de interactie met andere personen. Ze kunnen zich ongemakkelijk voelen in sociale situaties;
- Weinig vertrouwen in andere personen hebben;
- Weinig persoonlijk vertrouwen hebben;
- Verlegenheid, het zijn vaak stille personen;
- Ze hebben moeite zich adequaat uit te drukken in de omgang met anderen;
- Vaak pessimistisch;
- Onzeker;
- Ze hebben de neiging om onder hun niveau te presteren;
- Niet gelukkig;
- Boos en vijandig;
- Ongemotiveerd
- Terneergeslagen;
- Afhankelijk, een volger in sociale groepen;
- Niet een durfal;
- Slecht in communiceren.
Herken jij deze kenmerken? Lees snel verder om te achterhalen hoe je een laag zelfbeeld kunt herkennen en verbeteren.
Een laag zelfbeeld bij een kind herkennen en oplossen
Heb je het vermoeden dat je kind wellicht een laag zelfbeeld heeft? Dat kan erg vervelend zijn voor een ouder.
Je hebt het beste met je kind voor, maar een laag zelfbeeld kan de potentie van je kind in zijn of haar leven beperken.
Hoe kun je een laag zelfbeeld bij je kind herkennen en eventueel oplossen of verbeteren?
Het is goed om je te realiseren dat het zelfvertrouwen van een kind tijdens zijn kindertijd over het algemeen relatief hoog is.
Toch zijn er individuele verschillen. Kinderen kunnen minder gelukkig zijn doordat ze gevoelens van een laag zelfbeeld ervaren.
Dit heeft vaak te maken met dingen die hen wel of niet worden aangedaan.
Bijvoorbeeld fysieke straffen of het uitblijven van liefde, genegenheid en aandacht van de ouders kunnen als gevolg hebben dat het zelfbeeld van het kind negatief wordt aangetast.
Hieronder valt ook voorwaardelijke liefde, waarbij kinderen alleen positieve aandacht krijgen van anderen (de ouders) wanneer ze zich op een bepaalde manier gedragen of bepaalde dingen doen.
Dit versterkt het gevoel bij een kind dat ze alleen een persoon van waarde zijn (waardevol zijn, ertoe doen) wanneer ze zich op een bepaalde manier gedragen. Bijvoorbeeld wanneer ze goede cijfers behalen of zich stoer gedragen.
Kinderen die een laag zelfbeeld hebben, hechten veel waarde aan het aannemen van een aanpassingsstrategie die eigenlijk contraproductief werkt. Bijvoorbeeld pesten, liegen, vermijden, enzovoort.
Alle kinderen kunnen deze kenmerken laten zien, maar een kind met een laag zelfbeeld zal zich regelmatig zo gedragen.
Je kunt kinderen met een laag zelfbeeld ook herkennen aan de manier waarop ze zich sociaal gedragen.
Deze kinderen zijn vaak teruggetrokken en verlegen. Ze vinden het moeilijk om plezier te hebben. Ze kunnen een brede vriendengroep hebben, maar zullen hierin eerder toegeven aan groepsdruk waardoor ze kwetsbaar zijn om gepest te worden.
Daarom zullen ze op school het uitproberen van nieuwe dingen vermijden en gemakkelijk opgeven, uit angst voor mislukkingen of kritiek van anderen.
Herken jij deze kenmerken in jouw kind? Lees dan snel de praktische tips aan het einde van dit artikel.
Een laag zelfbeeld in een relatie
De dingen die in je leven gebeuren, kunnen een effect hebben op je zelfvertrouwen en je zelfbeeld.
Met name een emotioneel iets als een liefdesrelatie, waarin je jezelf vaak kwetsbaar opstelt ten opzichte van de ander.
Hoe kan je zelfbeeld jouw romantische relatie beïnvloeden? Wat kun je doen om je zelfvertrouwen te vergroten?
Wetenschappelijk Bewezen: Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat jouw zelfbeeld net zoveel invloed heeft op jouw tevredenheid met de relatie als dat van je partner.
Wanneer jij je slecht voelt over jezelf, kunnen deze onzekerheden worden overgeheveld naar de interactie en je relatie met de ander. Dit kan daardoor een negatief effect hebben op jullie beide én op jullie onderlinge relatie.
Bovendien kan jouw zelfbeeld ook je perceptie op je partner verstoren. Hoe lager je eigen zelfbeeld, hoe meer je jezelf bedreigd kunt voelen door de tekortkomingen van jezelf of je partner.
Je kunt daardoor je relatie ook erg zwart/wit zien, oftewel goed of slecht. Daardoor mis je ontzettend veel kleur in je relatie die er wellicht (nog) wel is.
‘Kleur’ verwijst natuurlijk naar de mooie dingen, herinneringen en (toekomst) plannen. Zie jij kleur in jouw relatie?
Je begrijpt dat dit een zware druk kan uitoefenen op je relatie met je partner.
Als je opvattingen over je partner erg wisselend zijn en snel veranderen, denk je positief over het ene moment en negatief over het andere moment. Daardoor kan de ander zich erg onzeker gaan voelen over jou, je ware gevoelens en de relatie.
Voorspelbaarheid is in een relatie namelijk erg belangrijk, of beter gezegd: stabiliteit.
Ook de stabiliteit en voorspelbaarheid van de gevoelens en de interactie tussen beide partners. Dit blijkt een belangrijke indicator te zijn van de kwaliteit van de intimiteit tussen beide partners.
Naast het feit dat een laag zelfbeeld de perceptie van je partner kan beïnvloeden, kan dit lage zelfbeeld je ook angstiger maken over de relatie in het algemeen. Dit is onzekerheid.
Je kunt bang zijn dat je partner je verlaat of in paniek raken over andere factoren. Dit kan vervolgens leiden tot paniekaanvallen, stress, angst en/of erge jaloezie. Dit zijn allemaal geen opbouwende factoren in een goede relatie.
En nu?
Het kan zijn dat je zelfbeeld pas tijdelijk minder is of dat je jezelf al langer rot erbij voelt. De sleutel tot en opbouwen van een beter zelfbeeld ligt in het opbouwen van meer zelfvertrouwen zodat de negatieve gedachten veranderen.
Een beter zelfbeeld in een relatie: Keer negatieve zelfpraat om
Je kunt beginnen met het omkeren van de negatieve zelfpraat.
Dit zijn dingen die je vaak in jezelf zegt, maar ontzettend veel invloed kunnen hebben op je zelfbeeld en zelfvertrouwen. Als je vooral negatieve dingen tegen jezelf zegt, zal dit invloed hebben op de manier waarop je naar jezelf kijkt.
Als je merkt dat je denkt dat niemand van je houdt of niemand je ooit aantrekkelijk zal vinden, zou je dit op een positieve manier moeten stoppen.
Praat hardop tegen jezelf en vertel jezelf dat deze negatieve uitspraken niet realistisch zijn, maar een vervorming van de werkelijkheid. Zeg vervolgens iets positiefs over jezelf.
Dus wanneer je denkt “Zie je nou, hij houdt niet van me” moet je jezelf meteen stopzetten. Deze uitspraak klinkt namelijk als negatieve zelfpraat die niet realistisch is, en iets wat je jezelf aanpraat.
Draai het om en zeg iets positiefs over jezelf. Bijvoorbeeld “Hij vindt het heerlijk als ik goed voor hem zorg”. Of “Hij vindt deze broek zo mooi bij mij staan, laat ik deze broek dus vandaag gaan dragen”.
Je kunt jezelf trainen om bewust positieve gedachten te hebben. Dit kan je helpen om tegen de negatieve gedachten te vechten.
Hoe meer je hierin oefent, hoe sterker je wordt en hoe meer zelfvertrouwen je zal krijgen.
Wil je nog meer praktische tips? Lees dan snel verder.
5 tips om een laag zelfbeeld te verhelpen
Een laag zelfbeeld kan je ervan weerhouden om het leven te leiden dat je wilt leven. D
enk jij dat je een laag zelfbeeld hebt? Dan kunnen de volgende tips je helpen om je zelfbeeld te verbeteren.
Tip 1: Denk na over hetgeen dat jouw zelfbeeld aantast
Wat beïnvloedt jouw zelfbeeld? Waardoor voel jij je minder of beter? Deze dingen kunnen voor iedereen anders zijn.
Het kan zijn dat je zelfvertrouwen is verminderd door een moeilijke ervaring in het verleden of een reeks van negatieve gebeurtenissen, zoals:
- Je best gepest of misbruikt;
- Je hebt je baan verloren en/of kunt moeilijk werk vinden;
- Je hebt aanhoudende stress;
- Je hebt een fysieke ziekte die je leven fysiek, emotioneel en mentaal beperkt;
- Je hebt geestelijke gezondheidsproblemen;
- Je hebt een moeilijke relatie, ligt in scheiding of bent gescheiden.
Het kan ook zijn dat je een laag zelfbeeld hebt zolang je het kan herinneren. In dit geval is het moeilijk om te achterhalen waar het daadwerkelijk vandaan komt.
“Mijn gevoel van eigenwaarde is bijna verdwenen. Ik weet niet meer hoe ik met mensen moet omgaan en heb erg veel moeite om van dingen te kunnen genieten die ik leuk vind.”
Wat de oorzaak ook mag zijn, het is goed om jezelf eraan te herinneren dat je het recht hebt om jezelf goed te voelen over wie je bent.
Het kan moeilijk zijn om gewoontes te doorbreken. Toch zijn er stappen die je kunt zetten en die je kunnen helpen om je beter te voelen.
Tip 2: Vermijd negatieve zelfpraat
Ik heb het eerder ook al kort genoemd als tip bij een laag zelfbeeld in een relatie. Het is een manier waarbij je de negatieve zelfpraat om probeert te draaien.
Hierbij kun je jezelf bijvoorbeeld de volgende vragen stellen:
- Zou ik ook zo tegen mijn partner praten?
- Zou ik zo over een dierbare denken?
Dan ontdekt je dat je negatieve zelfpraat niet alleen raar is, maar daarmee ook erg onrealistisch. Je bekritiseert jezelf op een manier waarop je anderen nooit zult behandelen.
Je kunt jezelf aanleren om positiever over jezelf te denken en te praten door de negatieve zelfpraat te herstellen, om te praten en te verbeteren. Hiervoor kun je cognitieve therapie als hulpmiddel gebruiken.
De invloed van social media op ons leven en het onrealistische beeld wat hierin wordt gegeven, is hierbij een enorm valkuil.
We leren ons aan om onszelf continu met anderen te vergelijken, terwijl dit tegelijkertijd erg slecht is voor ons zelfbeeld.
Hieronder een video van Jay Shetty, in deze video maakt hij mensen bewust hoe slecht wij eigenlijk over onszelf praten (Engels gesproken):
Een social media stop zeker een positief effect hebben op jouw zelfbeeld. Je kunt dit eens voor een bepaalde periode proberen.
Tip 3: Maak contact met mensen die van je houden
Je kan jezelf snel rot voelen wanneer je omgaat met mensen die je slecht behandelen of je niet waarderen.
Je kunt dit dus ook omdraaien en juist met mensen omgaan die van je houden, je waarderen en je goed behandelen. Dit zal een positief effect hebben op je zelfbeeld en hoe je je voelt.
Je kunt hier bewust voor kiezen door bewust tijd in te plannen met deze mensen. Dit kan je helpen om de negatieve denkbeelden weg te nemen en te verhelpen.
Je partner kan een van de personen in je leven zijn die oprecht van je houdt. Met je partner kun je hierover praten.
Hij/zij kan je helpen om de manier waarop je naar jezelf kijkt opnieuw op te stellen. Vraag je partner wat hij/zij leuk aan jou vindt. Dit leert je om jezelf te zien zoals anderen je zien.
Tip 4: Leer om assertiever te zijn
Als je niet van jezelf houdt, is het ook lastig om aan te nemen dat anderen van je houden.
Misschien herken je in jezelf dat je erg je best doet om anderen te helpen, zodat anderen je leuk zullen gaan vinden.
Dit is op zich een goede eigenschap, maar je kunt jezelf erg inspannen om anderen te behagen en daardoor weinig of geen energie meer overhebben om je op je eigen gezondheid te richten.
Assertiever worden is een goede manier om meer zelfvertrouwen te krijgen.
Je kunt het volgende bijvoorbeeld doen:
- Leer ‘nee’ zeggen. Neem een kleine pauze en haal diep adem voordat je instemt met iets wat je eigenlijk niet wilt.
- Stel grenzen met betrekking tot hoeveel je voor anderen kunt doen.
- Neem (weer) controle over je eigen beslissingen.
In het begin kan het moeilijk zijn om gewoontes te doorbreken, maar wanneer je kleine veranderingen aanbrengt om assertiever te zijn, kan dit erg bevrijdend werken.
Meer tips nodig? Gebruik hiervoor de tips in mijn artikel over hoe je voor jezelf kunt opkomen.
Tip 5: Focus op je positieve kanten
Het is makkelijk om automatisch te denken dat je ergens niet goed in bent, met name wanneer je een laag zelfbeeld hebt.
Dit kan je ervan weerhouden om dingen te doen die je leuk vindt of nieuwe dingen te proberen. Daardoor raak je in een soort vicieuze cirkel waardoor je alleen maar slechter gaan denken over jezelf.
Waarom draai je het niet om?
- Vier je successen. Hoe klein ze ook mogen zijn, neem de tijd om jezelf een schouderklopje te geven en na te denken over wat je goed hebt gedaan.
- Accepteer complimenten van anderen. Schrijf ze zelfs op, zodat je ze kan teruglezen wanneer je aan jezelf twijfelt.
- Maak een lijstje met je goede, sterke en positieve eigenschappen. Je mag dit lijstje steeds verder aanvullen. Wanneer je dit moeilijk vindt, mag je ook aan een vriend, vriendin of familielid vragen of ze goede eigenschappen van jou willen noemen.
Door je te richten op je positieve karakteristieken, leer je jezelf om vanuit een positief perspectief naar jezelf te kijken, wat je zelfvertrouwen zal vergroten.
Wil je meer tips lezen om je zelfbeeld te verbeteren?
Lees dan hier 7 manieren die je kunnen helpen om je negatieve zelfbeeld te veranderen.
Veel succes ;)!
