Narcisme is een persoonlijkheidsstoornis die vaak moeilijk herkend wordt.
De symptomen van narcisme hebben namelijk veel weg van andere persoonlijkheidsstoornissen. Toch?
Om je bewust te maken van de kenmerken van een narcistische persoonlijkheidsstoornis leer je in dit 10 veelvoorkomende en gevaarlijke symptomen die duiden op een narcist.
Na het lezen van dit artikel weet je het antwoord op de vraag wat alle narcisten met elkaar gemeen hebben.
Doel van dit artikel: Ik ga je precies vertellen wanneer je te maken hebt met een narcist. De 10 meest voorkomende symptomen van narcisme zal ik in dit artikel haarfijn uitleggen.
Heb ik te maken met een narcist? Leer de symptomen en kenmerken
Het is belangrijk op te merken dat narcisme een eigenschap is, maar het kan ook een onderdeel zijn van een grotere persoonlijkheidsstoornis. Niet elke narcist heeft een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPD), aangezien narcisme een spectrum is.
Mensen die zich aan het hoogste uiteinde van het spectrum bevinden, zijn degenen die zijn geclassificeerd als NPD.
Maar anderen, nog steeds met narcistische eigenschappen, kunnen aan de onderkant van het narcistische spectrum vallen. Omdat de symptomen soms niet duidelijk zijn, is de werkelijke diagnose niet altijd even goed vast te stellen.
Welke stoornis lijkt op narcisme?
Als je op het internet naar de symptomen van een narcist zoekt, merk je al snel op dat de symptomen lijken op veel verschillende persoonlijkheidsstoornissen:
Het kan heel goed zijn dat je te maken hebt persoonlijkheidsstoornissen zoals hierboven omgeschreven en dat deze de oorzaken zijn van jouw (relatie)problemen.
Ook een narcist herkennen is niet altijd even makkelijk, aangezien de symptomen die hiermee gepaard gaan van alles kunnen betekenen.
Zoals je ziet hebben deze persoonlijkheidsstoornissen veel overeenkomsten. Toch zijn het totaal verschillende persoonlijkheidsstoornissen.
Ik geef je nu de 10 meest voorkomende en gevaarlijke symptomen van een narcist. Daarna geef ik je tips wat je kunt doen om jezelf tegen narcistisch misbruik te beschermen.
Symptoom 1: Manipulatief gedrag
Vrijwel altijd is manipulatief gedrag en controlerend gedrag één van de eerste symptomen die komen kijken bij narcisme. Waarom dit zo is zal ik je uitleggen.
Een narcist zal in eerste instantie proberen je te plezieren en indruk op je te maken, maar uiteindelijk zullen hun eigen behoeften altijd op de eerste plaats komen.
In de omgang met andere mensen zullen narcisten proberen mensen op een bepaalde afstand te houden om de controle te behouden. Ze kunnen zelfs anderen uitbuiten om iets voor zichzelf te winnen.
Symptoom 2: Behoefte aan bewondering
Een van de meest voorkomende tekenen van een narcist is een constante behoefte aan lof of bewondering.
Narcisten willen graag aardig gevonden worden door anderen, vooral door mensen met een hogere status.
Mensen met dit gedrag moeten de bevestiging van anderen voelen en vaak opscheppen of overdrijven over hun prestaties voor erkenning.
Narcisten gebruiken gedragsmimicry om ervoor te zorgen dat mensen ze leuker vinden, zodat ze hun opgeblazen zelfbeeld kunnen behouden, suggereert nieuw onderzoek.
Hoe weten we of iemand een vriend of een vijand is? We beoordelen iemands sociale motief vaak op basis van subtiele non-verbale signalen.
De mate waarin een persoon lichamelijke, vocale of gezichtsuitdrukkingen van een andere persoon imiteert, geeft aan of die persoon een vriend of een vijand is. Als iemand ons nabootst, is de kans groter dat we die persoon als een vriend zien.
Denk je eens in dat je in een restaurant zit. Een ober loopt naar je toe en gaat een vriendelijk gesprek met je aan. Obers vergroten hun kansen om aardig gevonden te worden door klanten door hun wenkbrauwen op te trekken, hun stemgeluid te verhogen, oogcontact te zoeken en hun houding naar voren te verschuiven. Dit doen ze om aardig gevonden te worden door klanten (meer fooi en goede reclame voor het restaurant).
Voor narcisten geldt precies hetzelfde. Samenvattend laat dit onderzoek zien dat narcisten gedragsmimicry gebruiken als strategisch sociaal gedrag om meer aardig gevonden te worden door anderen, vooral anderen met een hogere status, als ze niet echt aardig gevonden worden.
Symptoom 3: Gebrek aan empathie
Gebrek aan empathie is een ander teken van narcisme. Dit betekent dat de narcist zich niet wil of kan inleven in de behoeften, wensen of gevoelens van andere mensen.
Bedenk even dat narcistische mensen niet echt een gebrek aan empathie hebben, maar dat hun kwetsbaarheid en behoefte aan zelfbescherming in plaats daarvan hun vrijheid om dat te uiten beperkt. Bewust of onbewust zijn ze niet bereid om zich in te leven in plaats van dat ze het vermogen missen om dat te doen.
Dit maakt het ook moeilijk voor hen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gedrag.
Of iemand nu narcistisch is of niet, onze hersenen simuleren de gevoelens van de mensen om ons heen. Dit vermogen om onbewust andermans gevoelens na te bootsen stelt ons in staat om in ons te reconstrueren wat andere mensen kunnen ervaren.
Symptoom 4: Ze voelen zich superieur
Zichzelf als superieur zien is ook een heel belangrijk symptoom van een narcist. Dit is iets anders dan veel zelfvertrouwen hebben.
Zoals ik in dit artikel heb uitgelegd, hebben narcisten de neiging om goede (bed)presteerders te zijn en erg gedreven, omdat ze geloven dat ze speciaal en superieur moeten zijn.
In de wereld van de narcist draait alles om goed/slecht en superieur/inferieur. Er is een duidelijke hiërarchie, met de narcist aan de top - en dat is de enige plek waar ze zich veilig voelen. Narcisten moeten de beste, de meest rechtse en de meest competente zijn; doen alles op hun manier; bezit alles; en controleer iedereen.
Een goed voorbeeld kan je zien in de serie The Tinder Swindler.
Symptoom 5: Overdreven behoefte aan validatie
Een ander belangrijk kenmerk van een narcist is de constante behoefte aan aandacht.
Validatie voor een narcist telt alleen als deze van anderen komt. Zelfs dan stelt het niet veel voor. De behoefte van een narcist aan validatie is als een trechter.
Je giet positieve, ondersteunende woorden in, en ze stromen er gewoon uit aan de andere kant en zijn weg.
Het maakt niet uit hoeveel je tegen narcisten zegt dat je van ze houdt, ze bewondert of goedkeurt, ze hebben nooit het gevoel dat het genoeg is - omdat ze diep van binnen niet geloven dat iemand van ze kan houden.
Ondanks al hun egocentrische, grootse opschepperij, zijn narcisten eigenlijk erg onzeker. Ze proberen constant lof en goedkeuring van anderen te krijgen om hun kwetsbare ego te steunen, maar hoeveel ze ook krijgen, ze willen altijd meer.
Symptoom 6: Ze zijn perfectionistisch
Je kunt een narcist ook herkennen aan hun extreem hoge behoefte om alles perfect te laten zijn.
Ze geloven dat ze perfect zouden moeten zijn, jij zou perfect moeten zijn, gebeurtenissen zouden precies moeten gebeuren zoals verwacht, en het leven zou precies moeten verlopen zoals zij het zich voorstellen.
Dit is een tergend onmogelijke eis, die ertoe leidt dat de narcist zich vaak ontevreden en ellendig voelt. De vraag naar perfectie leidt ertoe dat de narcist gaat klagen en voortdurend ontevreden is.
Streef jij altijd naar perfectionisme? Lees in dit artikel over perfectionisme verschillende tips om het los te laten.
Symptoom 7: Ze houden graag de controle
Een narcist zal in eerste instantie proberen je te plezieren en indruk op je te maken, maar uiteindelijk zullen hun eigen behoeften altijd op de eerste plaats komen.
In de omgang met andere mensen zullen narcisten proberen mensen op een bepaalde emotionele afstand te houden om de controle te behouden.
Ze willen controle over je omdat ze je niet als persoon zien, maar als object. Jij bent hun eigendom. Ze bezitten jou. Dat is precies hoe ze er dagelijks over denken. Ze willen bepalen met wie je praat, wat je doet, je geld, alles.
Symptoom 8: Gebrek aan verantwoordelijkheid
Gebrek aan verantwoordelijkheid, inclusief verwijten en afleiding, is een in het oog springend symptoom van een narcist.
Hoewel narcisten controle willen hebben, willen ze nooit verantwoordelijk zijn voor de schade die ze berokkenen. Tenzij natuurlijk alles precies op hun manier gaat en het gewenste resultaat optreedt.
Wanneer de dingen niet volgens hun plan gaan of ze zich bekritiseerd of minder dan perfect voelen, legt de narcist alle schuld en verantwoordelijkheid bij iemand anders om zijn eigen façade van perfectie te behouden. Ze schuiven liever de schuld in de schoenen van slachtoffers van narcistisch misbruik.
Symptoom 9: Ze zien alles als een mogelijke bedreiging
Hoewel narcisten sterk zijn afgestemd op waargenomen bedreigingen, woede en afwijzing van anderen, interpreteren narcisten vaak subtiele gezichtsuitdrukkingen verkeerd en zijn ze doorgaans bevooroordeeld om gezichtsuitdrukkingen als negatief te interpreteren.
Zelfs 'het spijt me' of 'ik hou van je' zeggen als de narcist op scherp staat en boos is, kan averechts werken. Ze zullen je niet geloven en kunnen je opmerking zelfs als een aanval zien.
Dit is de reden waarom narcisten sarcasme vaak verkeerd interpreteren als daadwerkelijke overeenstemming of grappen van anderen als een persoonlijke aanval.
Symptoom 10: Ze doen aan splitsen (splitting)
Splitsen is het beschouwen van mensen en situaties als volledig “goed” of volledig “slecht”. Er is geen middenweg.
Mensen met een gezonde zelfontwikkeling kunnen herkennen dat er goed en slecht is in de wereld, en soms overlappen die twee dingen elkaar. Ze kunnen begrijpen dat wanneer er iets slechts gebeurt, dit niet al het goede dat aanwezig is uitwist. Goed en slecht kunnen tegelijkertijd naast elkaar bestaan in dezelfde persoon of situatie.
Voor sommige mensen, zoals mensen met narcisme, is het echter niet mogelijk om samen goed en slecht te ervaren. Ze kunnen de aanwezigheid van goed en kwaad niet in een samenhangend geheel brengen. Als gevolg hiervan vindt splitsing plaats.
Voorbeelden van splitting:
Mensen met persoonlijkheidsstoornissen kunnen feiten gemakkelijk verdraaien om te passen bij de manier waarop ze zich voelen. Dat is hun zorg, niet de jouwe. Geef jezelf de schuld niet!
Hebben narcistische mannen en vrouwen dezelfde symptomen?
Zowel mannen als vrouwen kunnen narcisten zijn. De motivaties van mannelijke en vrouwelijke narcisten zijn echter verschillend. Ze manipuleren situaties ook op verschillende manieren in hun voordeel.
Uit onderzoek blijkt dat narcisme vaker voorkomt bij mannen dan bij vrouwen (7,7% versus 4,8%). Het gedrag van mannelijke en vrouwelijke narcisten kan echter verschillen.
Mannelijke narcisten kunnen anderen domineren via manipulatie of machtsspelletjes terwijl vrouwelijke narcisten hun seksuele charme gebruiken om te krijgen wat ze willen.
Ondanks al hun verschillen hebben narcistische mannen en vrouwen ook veel gemeen.
Een grote studie van de Universiteit van Buffalo in 2015 analyseerde 31 jaar onderzoek naar narcisme. Hoewel er verschillen waren, zoals mannen die hoger scoorden op leiderschaps- en autoriteitskenmerken, was er weinig verschil in ijdelheid, zelfingenomenheid en aandacht zoeken.
Ontmasker de narcist in jouw leven
Zoals je ziet is het niet niet één symptoom dat een narcist verraadt. Het is een opeenstapeling van verschillende symptomen die geregeld terug lijken te komen.
Er zijn veel soorten narcisten, maar dit zijn enkele eigenschappen die ze allemaal met elkaar gemeen hebben.
Heb je zelf het idee dat je met een narcist te maken hebt? Als je meerdere symptomen van een narcist uit dit artikel ervaart, dan is het wijs om de narcisme test te doen.
Als je deze symptomen van een narcist namelijk opmerkt, dan doe je er goed aan om jezelf te informeren over deze stoornis. Het kan helpen de sterke en zwakke punten van een narcist te begrijpen en te leren hoe je er beter mee kunt omgaan.
Wacht er niet te lang mee. Het gaat veel problemen in de toekomst voorkomen als je voorbereid bent.
