Is het voor jou meestal een raadsel wat er in een ander omgaat en vind je het moeilijk om zaken vanuit het perspectief van een ander te zien?
Dan heb jij weinig empathisch vermogen en dat kan je bij sociale contacten zoals relaties, vriendschappen of werkrelaties aardig in de weg zitten.
Wat is empathisch vermogen? Hoe komt het dat de één deze karaktereigenschap wel vertoond en een ander veel minder?
En hoe kun jij ervoor zorgen dat je meer empathisch vermogen ontwikkelt?
Je leert het allemaal in dit artikel over het ontwikkelen van empathisch vermogen.
Wat is empathisch vermogen?
Kun jij je goed inleven in de ander en snap je wat er in hem omgaat?
Dan heb je een groot empathisch vermogen. Iemand met veel empathie kan zich goed verplaatsen in de ander en zich inleven in zijn of haar gevoelens en situatie.
Wanneer er iets gebeurt of verandert in iemands leven, snap je goed welke impact dat op die persoon kan hebben.
Iemand met een groot empathisch vermogen kan zich dan ook goed verplaatsen in de gevoelens van een ander.
Dit zie je vaak goed terug in de manier waarop hij of zij communiceert.
Empathische personen kunnen meestal goed luisteren naar een ander, stellen goede vragen en trekken de juiste conclusies over de gevoelens van de ander.
Hun empathisch vermogen helpt hen om de ander te begrijpen en goed aan te voelen. Ze kunnen goed naar de ander luisteren en zich hierdoor inleven in hun belevingswereld
Niet iedereen heeft van zichzelf een groot empathisch vermogen.
Veel mensen vinden het moeilijk om te begrijpen wat er in de ander omgaat en zich hierin in te leven.
Ze bekijken de wereld van de ander meer vanuit hun eigen visie en mening.
Hierdoor is het lastig om in gesprekken en relaties voldoende begrip voor de ander op te brengen, signalen op te vangen en goed te luisteren.
Empathisch vermogen kun je in grote of kleine mate hebben. Een groot empathisch vermogen kan je ontzettend helpen in je omgang met anderen.
Als jij het idee hebt dat je niet zo’n groot empathisch vermogen hebt en toch beter in staat wil zijn je in te leven in de ander, dan kun je proberen je empathische vermogen te trainen!
In dit artikel geven we je dan ook tips voor het ontwikkelen van een groter empathisch vermogen, dus lees snel verder.
Mensen met een groot empathisch vermogen
Het empathisch vermogen is een eigenschap die iemand ontwikkeld door aanleg en zijn of haar ervaringen uit het verleden.
Mensen met een jeugd die rijk is aan sociaal contact met empathische mensen kunnen misschien makkelijker zelf ook empathisch vermogen ontwikkelen.
Positieve invloed en voorbeelden uit het verleden hebben dan invloed op de manier waarop iemand vervolgens zelf ook in het leven staat.
Daarnaast hebben sommige mensen waarschijnlijk ook meer aanleg voor empathie en is het voor hen gewoonweg makkelijker empathie te tonen dan voor anderen.
Mensen met een groot empathisch vermogen zijn vaak hele sociale mensen, soms ook met sociale beroepen (leraar, verpleger of ouderenverzorger) waarbij hun empathische aanleg goed van pas komt.
Maar ook in ander soort werk en het gewone sociale leven kun je goed onderscheiden welke mensen een groot empathisch vermogen hebben.
Dit kun je ontdekken door te kijken naar de manier waarop ze communiceren en gevoelig zijn voor verbale en non-verbale uitingen van anderen.
Empathisch door het leven gaan brengt vaak met zich mee dat mensen respect uitstralen voor de mensen en dingen om hen heen en bewuster leven.
Ze kunnen zich in jou of anderen inleven, weten wat er in de ander omgaat en wat de ander fijn of juist moeilijk vindt. Hele handige eigenschappen in vriendschappen, werk en relaties dus!
Bekijk de onderstaande kenmerken van personen met een groot empathisch vermogen en bedenk of je jezelf of anderen daarin herkent.
Kenmerken van personen met een groot empathisch vermogen:
Lees dit artikel door als je op zoek bent naar originele complimenten die je iedereen kunt geven.
Empathisch luisteren
In veel gesprekken praten we over ervaringen, meningen of onze ideeën over dingen die gebeuren in onze levens en die van anderen.
Je bent in zo’n gesprek natuurlijk niet altijd bezig met de gevoelens en belevingswereld van anderen en dat is ook helemaal niet nodig.
Sterker nog, als je je altijd en overal heel erg zou inleven zou je hartstikke uitgeput raken.
Je bent je dan continu aan het inleven en voelt met de ander mee, waardoor je ook voor een deel zijn of haar emoties ervaart.
Niet handig voor elk simpel gesprekje met je partner, elk belletje met je moeder of na een drukke dag tijdens een biertje in de kroeg.
Maar wat nou als een goede vriend(in) je in vertrouwen neemt over iets vervelends wat hij of zij heeft meegemaakt? Of er speelt een probleem op je werk, doordat iemand zich buitengesloten en onprettig voelt op de werkvloer.
In gesprekken met je vriend(in) of collega wil je in dit geval waarschijnlijk wel echt een luisterend oor bieden, maar dat kan nog best wel lastig zijn als je van jezelf niet zo’n groot empathisch vermogen hebt.
Je zal je moeten realiseren dat echt empathisch luisteren veel inspanning, concentratie en energie kost, vooral als je het niet gewend bent.
Maar empathisch luisteren is met een beetje hulp en wat doorzettingsvermogen heel goed aan te leren.
Het is bij empathisch luisteren vooral belangrijk om echt heel goed te luisteren, zonder je eigen mening of je eigen ideeën naar voren te schuiven.
Laat de ander praten, stel vragen, vat samen en geef vooral heel veel ruimte.
Als je het niet eens bent met de ander maakt dit helemaal niet uit.
Je hoeft het niet met iemand eens te zijn om goed naar hem of haar te kunnen luisteren en je in te kunnen leven in hoe hij of zij bepaalde dingen ervaart.
Focus is hierbij het toverwoord, je zult je volledig op de ander moeten concentreren en je eigen gevoelens, mening, ideeën en ervaringen even volledig ‘uit’ moeten zetten.
Alleen op die manier ben je in staat om de ander echt te horen, zowel in woorden als in lichaamstaal!
Inlevingsvermogen ontwikkelen
Waarschijnlijk zie je wel in dat het vermogen tot veel empathie mensen in relaties en communicatie ontzettend kan helpen.
Maar wat nu als dit bij jou allemaal niet zo vanzelfsprekend is?
Misschien vind jij het wel heel moeilijk om te begrijpen welke impact jouw woorden op iemand anders hebben, of vind je het moeilijk om in te schatten welke emoties een ander ervaart.
Wanneer je een gebrek aan empathie hebt, kun je je onvoldoende inleven en verplaatsen in de wereld van iemand anders.
Je snapt vaak slecht hoe iemand zich voelt, wat er in hem omgaat en pikt signalen van de ander niet goed op.
Hierdoor lukt het je misschien niet voldoende om naar de ander te luisteren of te begrijpen wat de ander bedoelt.
Voor de interpretatie van wat de ander zegt gebruik je dan vooral je eigen belevingswereld, die niet hetzelfde is als die van de ander.
Wanneer je het gevoel hebt dat jij niet voldoende inlevingsvermogen hebt kun je er veel aan doen om dit te gaan ontwikkelen.
Je gaat dan leren om vanuit het perspectief van de andere persoon naar de dingen te kijken en dingen waar te nemen.
Het kan ontzettend interessant zijn voor jezelf om situaties eens ‘door de ogen van een ander’ te zien en je zult vooral ook merken dat je er in relatie tot anderen veel profijt van hebt als je je empathisch vermogen uitvergroot.
Waarschijnlijk gaat het je lukken om anderen meer te begrijpen en te accepteren en zullen zij dit ook voelen.
Het ontwikkelen van empathie helpt je om meer geluk en succes in het leven te krijgen.
Neem kleine stapjes, bouw langzaam uit en kijk waar jij je prettig bij voelt. Zo maak je het jezelf echt eigen en wordt het meer dan zomaar een trucje dat je toepast.
9 tips voor het ontwikkelen van meer empathie
Ja, aan het werk! Want als het je nog niet eigen is, vraagt empathisch luisteren en communiceren een flinke verandering in je houding en de manier waarop je communiceert met anderen.
Als je hiervoor openstaat en de tips uitprobeert zal het echter zeker lukken om in de toekomst een groter empathisch vermogen te ontwikkelen. Go for it!
Tip #1 Lees meer boeken
Lees meer boeken, en dan geen Donald Duck maar vooral echte literatuur.
Tijdens het lezen is het belangrijk dat je je goed inleeft in de belevingswereld van de verschillende personages in het boek.
En een goed geschreven boek zal er meestal voor zorgen dat je volledig wordt meegenomen in het perspectief van de (hoofd)personages.
Naarmate het boek vordert leer je de karakters van de verschillende personages echt kennen en kun je hun acties en gevoelens steeds beter aan de gebeurtenissen koppelen.
Literatuurboeken zijn bij uitstek geschikt omdat ze vaak minder voorspelbare personages bevatten die moeilijker te doorgronden zijn, waardoor je nog gevoeliger moet zijn voor kleine aanwijzingen van de personages.
Dus pak dat goede boek uit de kast en maak, omwille van de empathie, tijd voor een paar heerlijke leesuurtjes in je luie stoel!
Tip #2 Leer jezelf goed kennen
Om je goed in te kunnen leven in een ander, moet je ook jezelf goed kennen.
Leer je eigen gevoelens en meningen (her)kennen door bewust te leven en regelmatig stil te staan bij hoe jij over situaties of gebeurtenissen denkt en wat je daarbij voelt.
Wanneer je je eigen gevoelens goed herkent kun je ze ook makkelijker onderscheiden van de gevoelens van de ander.
Zo is de kans minder groot dat je je eigen gevoelens en die van de ander door elkaar haalt en kun je waarschijnlijk veel beter de gevoelens van de ander herkennen en benoemen.
Tip #3 Ga op onderzoek uit
Misschien zijn er in je communicatie of in situaties eigenlijk al veel momenten waarop je een spanning of een omslag in emoties voelt, maar besteed je hier te weinig aandacht aan.
Wanneer je een subtiel verschil in houding, emotie of spanning voelt, vraag de ander dan eens op een open manier wat er aan de hand is of waarom er iets is veranderd.
Stel alleen een oprechte en open vraag (zoals: “Ik voel dat er iets is veranderd in je houding, wat gebeurde er?”) en leer van het antwoord van de ander.
Waarschijnlijk geeft het je veel inzicht in de gevoels- en belevingswereld van je vriend/collega/familielid.
Tip #4 Sta open voor kritiek
Een tip die voor velen van ons heel moeilijk is, maar die veel kan opleveren in zelfkennis en connectie met anderen.
Vaak voelen we ons snel persoonlijk aangevallen wanneer iemand kritiek levert of iets op een andere manier wil doen dan jijzelf.
Probeer eens goed naar iemand te luisteren wanneer hij suggesties of kritiek heeft en dit niet persoonlijker op te vatten dan nodig is.
Hierdoor houdt je je communicatie met die persoon veel opener en ruim je problemen uit de weg.
Als je probeert de ander juist te begrijpen en de kritiek door zijn of haar ogen te zien, kun je je misschien wel in zijn of haar positie inleven en eventueel veranderingen in je gedrag maken.
Tip #5 Denk eerst na voordat je iets zegt
Alles wat jij zegt kan een (persoonlijke) reactie bij de ander teweegbrengen.
Wanneer je zo (sociaal) slim bent om eerst na te denken voordat je iets zegt, kun je zorgen dat je niet iets zegt wat de ander onnodig kwetst.
Dit kun je simpelweg doen door eerst 3 seconden stilte te laten vallen voordat je op iemand reageert.
Dit zorgt er niet alleen voor dat je langer de tijd hebt om te reageren, maar ook dat je rustig en zelfverzekerd overkomt.
Je kiest je woorden op een andere manier en voorkomt zo dat je iemand met je woorden pijn doet.
Je houdt op deze manier van tevoren al rekening met de gevoelens van de ander en bent daardoor heel empathisch bezig!
Tip #6 Neem de tijd voor iemand
Ben jij eigenlijk altijd met 1000 dingen tegelijk bezig? Dat komt je empathische gedrag niet ten goede.
Wanneer je empathisch naar iemand wilt luisteren, zorg er dan altijd voor dat je voldoende tijd en energie hebt om dit te doen.
Lukt dat niet op het moment dat iemand zijn of haar verhaal bij je kwijt wil?
Dan is het beter om op een ander moment op het onderwerp terug te komen.
Vooral op je werk kan het belangrijk zijn om soms echt een moment in te plannen voor iemand die zijn of haar verhaal bij je wil doen.
Je bent dan veel beter in staat je op hem of haar te focussen en je in te leven.
Zelfs de meest empathische mensen kunnen als ze gehaast zijn niet voldoende empathisch reageren, tijd en aandacht zijn voorwaarden voor empathisch luisteren!
Tip #7 Oordeel niet te snel
Wanneer mensen ons iets vertellen zijn we automatisch snel geneigd conclusies te trekken en een oordeel te vellen.
Maar als je snel een conclusie trekt zonder eerst voldoende informatie te hebben, doe je dat vooral vanuit je eigen perspectief.
Het voor je uitschuiven van je oordeel geeft je ruimte om door te vragen en meer over iemands beweegredenen en achterliggende ideeën te komen.
Door meer door te vragen en echt te luisteren kun je je waarschijnlijk veel beter inleven.
Door je oordeel uit te stellen blijf je openstaan voor de visie van de ander en dit kan grote invloed op je uiteindelijke mening of oordeel over de persoon of situatie.
Tip #8 Negeer je weerstand
Soms is het moeilijk om niet in opstand te komen of je eigen mening te geven wanneer de ander iets zegt waar je het niet mee eens bent.
Maar empathisch luisteren en communiceren betekent niet dat je het altijd met de ander eens bent.
Je kunt dus gerust naar een ander blijven luisteren zonder hem of haar te onderbreken, ook als zijn of haar mening jou niet aanstaat en zelfs weerstand bij je oproept. Jouw taak is in dit geval de gevoelens en mening van de ander te filteren en centraal te stellen.
Als jij in staat bent om empathisch te blijven luisteren zal de ander dit waarschijnlijk ook bij jou doen (en anders wijs je hem of haar erop) en zullen jullie beiden beter in staat zijn je ideeën te bespreken.
Tip #9 Stel veel vragen
Vragen stellen is interesse tonen. Zorg ervoor dat je de juiste soort vragen stelt: verdiepende, niet-veroordelende vragen waarop een open antwoord mogelijk is.
Vaak beginnen deze vragen met wie, wat, waar of hoe.
Zonder je mening uit te drukken geef je de ander zo de ruimte om zich te verhelderen en aan te vullen.
Vraag bijvoorbeeld: “Hoe voelde je toen dat gebeurde?” of “Wat wil je nu het liefst veranderen?”.
Alleen als je wilt checken of je iets goed hebt begrepen kun je een gesloten vraag stellen (“Klopt het dat je …”).
Tot slot: gun jezelf de tijd
De tips om meer empathisch vermogen te ontwikkelen vragen misschien nogal een verandering in je houding en communicatie.
Het is dan ook een lang en langzaam proces waarin je jezelf en anderen veel beter leert kennen.
Verwacht dus niet dat je morgen meteen in staat bent een diep empathisch gesprek te kunnen voeren, maar zet kleine stappen.
Probeer bijvoorbeeld elke dag in een gesprek één van de tactieken of tips toe te passen en kijk wat de reactie van de ander is.
Tast af en kom erachter wat voor jou goed voelt én het gewenste effect heeft.
Zo voorkom je dat je iets onnatuurlijks gaat doen en voor de ander misschien zelfs wel ‘nep’ overkomt.
Oprechtheid en vertrouwen zijn in dit geval heel belangrijk!
Door kleine stappen te zetten en je langzaam vertrouwt te maken met empathisch gedrag en empathisch luisteren voorkom je dat de ander het gevoel heeft dat je een trucje op hem of haar toepast.
Je empathisch vermogen vergroten vergt tijd en oefening, heb dus geduld.
P.S. Heb jij nog tips om meer empathisch vermogen te ontwikkelen? Laat het in een reactie hieronder weten.
Goed artikel! Heldere en bruikbare tips. Dank je
Dankjewel, ik ben blij dat ik je verder heb kunnen helpen.