Je hebt in je directe omgeving met iemand te maken hebt die je vaak slecht laat voelen, die je overal de zondebok van probeert te maken.
Je hebt misschien wel te maken met een narcist. Je merkt dat die manipulatie je teveel wordt. Normaal gesproken is dan de beste oplossing om te proberen die persoon uit je dagelijks leven te mijden.
Maar wat nu als dit bijvoorbeeld je een familielid of je partner is? Dan voelt het verbreken van het contact niet meteen als een optie.
Je kunt echter leren omgaan met deze vorm van emotionele afpersing en zo het effect op jouw leven te minimaliseren.
Lees hieronder 7 tips om te leren omgaan met het gedrag van een narcist, en dit niet verder je leven te laten vergallen.
Wat is narcisme?
Narcisme is een stoornis waarbij het gedrag dat mensen tentoonstellen heel zelfzuchtig is.
Ze voelen zich vaak belangrijker en beter dan de mensen om hen heen en kunnen over lijken gaan in hun zucht naar aandacht.
In de basis is narcisme een mechanisme om de eigen onzekerheid en het lage gevoel van eigenwaarde te overschaduwen, en er dus op die manier geen last van te hebben.
Daarom is het ook een stoornis waarbij mensen vaak zo vol van zichzelf zijn dat ze niet doorhebben dat ze narcistisch gedrag vertonen en dus ook niet merken hoeveel schade ze aanrichten bij anderen.
Misschien ook interessant om eens te bekijken: ons artikel over ghosting.
Hoe herken je een narcist?
Voordat ik je ga uitleggen hoe je ervoor kunt zorgen dat jij niet meer het favoriete pispaaltje van de narcist bent.
En hoe je voorkomt dat je de zondebok van een narcist wordt, is het belangrijk om te weten hoe je een narcist kunt herkennen.
Doorlopend zelfzuchtig gedrag is de eerste waarschuwing, maar er zijn meer tekenen waar je een narcist aan kunt herkennen.
Bijvoorbeeld als iemand altijd met uiterlijk, status en/of macht bezig is “Ik was vandaag weer fantastisch in de zaal, en wat zag ik er toch goed uit.”
Iemand die vaak opschept, heel makkelijk en veel liegt, niet goed tegen kritiek kan en ook niet bang is om misbruik te maken van de goede wil van een ander...
...vertoont ook duidelijke kenmerken van een narcist!
Het zijn vaak vlotte babbelaars die er heel goed in zijn om op je gevoel in te spelen.
Één van de favoriete bezigheden van de narcist is gaslighting.
Dit is een vorm van geestelijke mishandeling waarbij ze zo op jouw emotie spelen en je zo manipuleren op een manier dat je geen zelfvertrouwen meer overhoudt.
En dat alles om jou maar in hun macht te hebben.
Narcisten zullen altijd proberen de schuld zoveel mogelijk van zich af te schuiven en hebben zelf ook geen schuldgevoel. Kortom, de narcist denkt vrijwel alleen maar aan zichzelf.
Waaraan kun je merken dat je de zondebok bent van een narcist?
De narcist heeft altijd anderen nodig om het eigen ego op te vijzelen en dat gaat meestal niet op een leuke of aardige manier.
Zinnen als, “schat, ik regel het wel want jij kunt er helemaal niets van” of “je mag dat niet omdat ik dat zeg” zijn waarschuwingssignalen als je partner dat bijvoorbeeld vaak tegen jou zegt.
Als het een familielid is, dan zul je bij bijeenkomsten vaak merken dat diegene tegenover de rest grapjes over jou maakt.
Deze persoon zal proberen om jou het pispaaltje te laten voelen om zo de gratie bij de rest te krijgen.
Deze persoon zal jou niet op elk moment slecht laten voelen, maar proberen jou voor zich te winnen. Jou het idee geven dat hij of zij altijd voor jou klaarstaat.
Als het de narcist echter beter uitkomt, zal deze je als een baksteen laten vallen.
Maar dat is niet het einde, want vervolgens zal de narcist je opnieuw proberen voor zich te winnen, zodat het hele proces weer opnieuw begint.
Lees hier meer over hoe je kunt omgaan met een narcist.
Als dit soort gedrag je bekend voorkomt dan zijn de volgende 7 tips voor jou om ervoor te zorgen dat je niet meer de zondebok van de narcist bent.
Tip 1: Stop met het geven van persoonlijke informatie
De narcist zal alles aangrijpen om op jouw emoties in te spelen. Geef daar dan ook zo weinig mogelijk kansen toe.
Vertel diegene niet hoe je je voelt, of hoe het op het werk gaat. Zorg dat je diegene niet laat weten waar jij je kwetsbaar over voelt of hulp voor nodig hebt.
De narcist zal dat namelijk aanpakken om jou die hulp aan te bieden, en je het gevoel proberen te geven dat je afhankelijk bent van die persoon.
De narcist doet dat echter alleen uit eigen belang en zal je keer op keer emotioneel afpersen voor eigen gewin.
Tip 2: houd het gesprek oppervlakkig
Narcisme is niet iets wat makkelijk te behandelen is. Het heeft meestal ook geen zin om de confrontatie over het gedrag aan te gaan.
Waarom niet? Omdat een narcist nooit zal toegeven dat hij of zij hulp nodig heeft. In plaats daarvan, als je je toch in een gesprekssituatie bevind, houdt het oppervlakkig.
Blijf weg van persoonlijke onderwerpen door het gespreksonderwerp te sturen naar onderwerpen die niets met jullie persoonlijk leven te maken hebben.
Geef geen meningen over dingen waar je veel waarde aan hecht, dit kan een ingang zijn om op jouw gevoelens in te spelen en je ergens de zondebok van te maken.
Wetenschappelijk Bewezen: Onderzoek aan de Princeton universiteit heeft uitgewezen dat als kinderen een gebrek aan warmte voelen bij hun ouders, dit later niet leidt tot narcistisch gedrag. Het leidt echter wel tot een gebrek aan zelfvertrouwen. Dit kan ertoe leiden dat deze kinderen op latere leeftijd een groter risico lopen om een zondebok te worden voor narcisten.
Tip 3: Probeer afstand te houden
Als het gaat om een narcistisch familielid waarvan jij de zondebok bent, dan kan je de banden misschien niet volledig verbreken.
Je wilt niet het risico lopen dat je daarmee ook het contact met mensen verliest waar je wel veel om geeft.
Toch is het aan te raden om zoveel mogelijk afstand te houden van de narcist. Maak voor jezelf een limiet aan het aantal keren dat je contact hebt met die persoon.
Op die manier kun je voor jezelf inschatten wanneer je wel en niet contact hebt met de familie en de narcist zoveel mogelijk op afstand te houden.
Minder contact betekent dat je de kans dat die persoon jou emotioneel kunt controleren sterk vermindert.
Bekijk ook: 8 Geheime Zwakheden Van Een Narcist Die Je Moet Weten
Tip 4: Probeer niet te veel verbintenissen aan te gaan
Narcisten zijn dol op verbintenissen. Ze kunnen op die manier controle over jou uitoefenen.
Zoals eerder gezegd probeert de narcist probeert alles aan te grijpen om jou op één of andere manier in hun macht te krijgen.
Een verbintenis zoals samen op een dansclub gaan, of gezamenlijk je zieke moeder bezoeken maakt je een stuk kwetsbaarder want dan heeft de narcist iets om op in te spelen.
Een nieuwe manier om dichtbij jou te komen en jou op die manier de favoriete zondebok te maken.
Tip 5: Probeer bondgenoten te vinden
Als het gaat om een familielid dan kan het helpen om medestanders te vinden.
Dat kan een ouder, broer of zus, maar ook grootouders, neven, nichten, ooms of tantes zijn.
Misschien zijn er wel andere mensen binnen de familie die het probleem onderkennen en je ermee willen ondersteunen. Het is echter wel van belang om dat voorzichtig te doen.
Je wilt namelijk voorkomen dat de narcist hier achter komt en dit kan gebruiken om jou nog meer de zondebok tegenover je familie te maken.
Zoek uit wie je kunt vertrouwen en probeer daar een goeie band mee op te bouwen zodat je er niet alleen voor staat.
Tip 6: Ga niet vol in de tegenaanval
Hoewel het misschien goed voelt om in de tegenaanval te gaan en te proberen terug te vechten tegen het narcistische familielid...
...is het een erg risicovolle oplossing!
De narcist kan er namelijk niet tegen als die gekleineerd wordt. De natuurlijke reactie van deze persoon zal zijn dat deze zich nog meer op jou gaan focussen.
De narcist zal nog sterker de drang hebben om jou te vernederen. Er is natuurlijk een kans dat de persoon zo uit de gratie van anderen kan vallen dat jij je familie contacten behoud en de narcist niet.
Maar... de narcist is gedreven en meedogenloos. Als je niet sterk genoeg in je schoenen staat dan kan het veel meer schade opleveren.
Tip 7: Wees assertief
Zoals we bij tip 6 besproken hebben is het vaak niet de juiste oplossing om in de tegenaanval te gaan.
Dit betekent echter niet dat je zomaar over je heen moet laten lopen. Wees assertief in je reactie.
Als het narcistische familielid weer op je gevoel probeert in te spelen, dan kun je het best op een respectvolle en duidelijke manier direct je grenzen stellen.
Laat dan de communicatie daarbij in plaats van de narcist de kans te geven een reactie van jou uit te lokken.
Op die manier geef je de narcist niet de kans hierop in te spelen.
