5 Tips Om Geestelijke & Emotionele Mishandeling Te Stoppen

Twijfel jij wel eens of je te maken hebt met emotionele mishandeling?

Voel je alleen nog negativiteit tussen jou en je partner?  Voel je je kapot en leeg?

Emotionele mishandeling wordt ook wel psychische of geestelijke mishandeling genoemd.

Het is belangrijk om te herkennen of jij hiermee te maken hebt. Lees dus snel verder!

Doel van dit artikel: We vertellen je in dit artikel hoe je emotionele mishandeling kunt herkennen en hoe je het kunt stoppen en voorkomen.


Wat is emotionele mishandeling?

Om te weten wat emotionele mishandeling betekent, is het goed om eerst uit te leggen wat het niet is.

Emotionele mishandeling is niet het uitmaken van een relatie, ruzie tussen twee partners of een partner die bot uit de hoek komt.

Het heeft juist meer te maken met het ontbreken van tact.

Man en vrouw staan tegenover elkaar en de man kijkt boos terwijl de vrouw verbaasd kijkt

Emotionele mishandeling gaat dus niet zozeer over de reactie die je voelt bij jezelf nadat iemand iets pijnlijks heeft gezegd.

Ook schreeuwen is niet per definitie emotionele mishandeling.

Waar gaat het dan wel over? Emotionele mishandeling is ook wel psychische mishandeling of geestelijke mishandeling.

Emotioneel misbruik vindt plaats wanneer er geprobeerd wordt om iemand te controleren en te domineren.

Dit is gelijk aan het motief van fysiek misbruik, want ook hierbij wordt er geprobeerd om een andere persoon te beheersen.

Het verschil is dat er bij emotionele of psychische mishandeling geen fysiek geweld wordt gebruikt. De dader gebruikt juist emoties als wapen.

Vrouw die uit pijn schreeuwt met haar handen tegen haar hoofd aan door emotionele mishandeling

De pleger van psychische mishandeling weet vaak niet dat hij iemand misbruikt.

Het kan voortkomen uit een gevoel van onzekerheid bij de dader. De dader voelt zich verplicht om de ander te beschuldigen en te controleren.

Constante controle is een vorm van emotioneel misbruik. Zo denkt iemand te weten wat het beste is voor zijn partner en wil dat bij elke stap controleren.

Hij heeft harde kritiek wanneer iets niet op zijn manier verloopt en gaat gemakkelijk over op bedreigen wanneer de ander zijn grenzen passeert.

Man en vrouw die in de keuken staan en discussieren

Iemand die emotioneel misbruikt, heeft continu kritiek op ieder detail van de ander in de hoop controle te krijgen en te houden.


8 Signalen dat je te maken hebt met geestelijke mishandeling

Hoe kun je emotionele, psychische of geestelijke mishandeling herkennen?

  1. 1
    Er wordt continu pijnlijke en kleinerende taal tegen je gebruikt.
  2. 2
    Genegenheid wordt je opzettelijk ontzegd als vorm van straf.
  3. 3
    Straf wordt gebruikt als bedreiging.
  4. 4
    Er wordt constante kritiek op je geuit in combinatie met manipulatie om controle te krijgen.
  5. 5
    Er wordt veelvuldig een vijandige vorm van sarcasme tegen je gebruikt als een directe verbale aanval.
  6. 6
    Goede communicatie wordt bewust vermeden.
  7. 7
    Je wordt opzettelijk weggehouden van mensen die jou tot steun (kunnen) zijn.
  8. 8
    Er worden emotionele spelletjes gespeeld, zoals gaslighting.
Man met een fluitje in zijn mond en een rode kaart in zijn hand

Herken je bovenstaande kenmerken van geestelijke mishandeling?

Dan is het heel goed mogelijk dat jij in een ongezonde relatie terecht bent gekomen.

Nu je weet dat je waarschijnlijk het slachtoffer bent van emotioneel misbruik, is het belangrijk dat je het patroon doorbreekt.

Maar pas op! Het geniepige is dat zodra jij denkt aan het verbreken van de relatie, de misbruiker plots verandert.

Ineens zal de dader zich gaan verontschuldigen, hij of zij wordt romantisch en weet alle trucjes uit te halen om je te laten blijven.

Het doel van zijn tijdelijke gedragsverandering is om jou te laten geloven dat je het volledig mis had.

Man met een bos bloemen en een bord met sorry

Zo probeert hij opnieuw je vertrouwen te winnen. Maar zodra je je vertrouwen hebt teruggevonden, zal het oude misbruikpatroon weer terugkeren.

De symptomen van emotionele mishandeling horen bij een pijnlijk en ernstig patroon.

Het primaire doel is altijd om iemand te beheersen door te spelen met zijn emoties.

Het probleem is dat je een misbruiker niet kunt veranderen. Je kunt iemands gedrag, woorden die worden gezegd of gedachtes van iemand anders niet beïnvloeden.

Man die met zijn hand lamellen omlaag trekt en erdoorheen kijkt

Maar de eerste stap is gezet, omdat je nu de belangrijkste signalen van geestelijke mishandeling kent.

Eerder schreef ik een artikel over hoe je met eenvoudige tips voor jezelf kunt opkomen.


De gevolgen van psychische mishandeling

Psychische mishandeling komt vaak generaties lang voor in een familie.

De thuisomgeving voelt al lang niet veilig meer. Maar toch blijkt het moeilijk om het patroon te doorbreken.

Hierdoor blijven mensen elkaar pijn doen. De gevolgen van emotioneel misbruik zijn, in tegenstelling tot fysiek misbruik, vaak niet meteen zichtbaar.

Kind met geestelijke pijn door ouders die ruziën

Toch is het vooral voor vrouwen heel moeilijk om gezond te blijven in een relatie wanneer de eisen van de misbruikende partner steeds veranderen.

De eerste zichtbare gevolgen van psychische mishandeling zijn:

  • Je kunt niet meer goed slapen. Overdag voel je je moe en lusteloos.
    Je hebt bijna geen honger meer. Je eetlust is enorm afgenomen, wat zorgt voor meer uitputting en spanningshoofdpijn.
  • Je voelt je gebroken, het voelt alsof je nooit meer gelijk zult krijgen in je leven.
  • Je hebt je zelfrespect verloren en voelt je daardoor alleen nog maar heel onzeker.
  • Je voelt je hulpeloos, omdat je niet bij machten bent om de situatie te veranderen.
Vrouw die haar hoofd vasthoudt en haar ogen dichtknijpt door de pijn

Op de langer termijn, wanneer het misbruik niet wordt doorbroken, worden de gevolgen steeds heftiger:

  • Je verliest het vertrouwen in jezelf en in andere mensen.
  • Je kunt gevoelens van zelfhaat ontwikkelen.
  • Je hebt grote kans dat je in een depressie terechtkomt.

Wetenschappelijk onderzoek heeft onder andere aangetoond dat kinderen die slachtoffer zijn van psychologische (geestelijke) mishandeling een grote kans hebben om later een depressie te krijgen.

  • Het voelt alsof je je identiteit verloren hebt.
  • Je kunt paniekaanvallen ontwikkelen.
  • Zelfbeschadiging kan de enige uitingsvorm worden om verdriet, psychische pijn en woede te uiten.
  • Gedachtes over zelfmoord zwerven door je hoofd. Je voelt je waardeloos.

5 tips om geestelijke mishandeling te voorkomen of te stoppen

De mate waarin je lichaam en persoonlijkheid zijn aangetast door emotioneel misbruik, is afhankelijk van hetgeen je de afgelopen tijd te verduren hebt gekregen.

Je zult in ieder geval met zekerheid een stukje kwijt zijn geraakt van de persoon die je altijd was. Denk aan je zelfvertrouwen, zelfrespect, gezond verstand en hoop op een goede toekomst.

Zit jij nu in een relatie zitten waarbij emotioneel misbruik plaatsvindt, dan moet er iets veranderen. Want misbruik toestaan is onaanvaardbaar.

Lizzy Glazer heeft het in deze video over geestelijke/psychologische en verbale mishandling:

We geven je de belangrijkste tips om je op weg te helpen:


Tip 1: Kennis is je eerste wapen

Om te beginnen is kennis heel belangrijk.

Je moet weten wat er met je aan de hand is, je moet het begrijpen en woorden bezitten die het kunnen omschrijven.

Dit hele pakket aan kennis heb je nodig om helder na te kunnen denken en hulp te vragen aan anderen.

Blokken met hersenen en verschillende soorten kennis daar bovenop

Tip 2: Durf te praten

Praten is vaak heel moeilijk voor mensen die slachtoffer zijn van emotionele mishandeling.

Zoek daarom naar mensen die je vertrouwt in je familie of zoek een geschikte professional.

Praten lucht op en het is een belangrijke stap om jezelf vrij te maken van het misbruik.

Twee vriendinnen die samen zitten en lachen terwijl ze praten

Tip 3: Stop de geestelijke mishandeling door een plan te bedenken

Een ander kun je niet veranderen, dat is een gegeven. Maar jouw startpunt om het emotioneel misbruik te stoppen, is het identificeren ervan.

Besef dat je slachtoffer bent van emotioneel misbruik, maar dat dit niet jouw schuld is. Zodra je je hier bewust van bent, kun je een praktisch plan bedenken.

Ga voor jezelf na wat er moet veranderen, om de relatie weer gezond te maken.

Lijst met vakjes die iemand aan het afvinken is

Schrijf het op! Dit plan zorgt er namelijk voor dat je leven vanaf nu en in de toekomst veilig is.


Tip 4: Accepteer geen enkel misbruik meer

Zorg dat je nooit meer een enkele vorm van misbruik accepteert. Niet fysiek, niet emotioneel, niet verbaal, niet seksueel, financieel of anderszins.

Een partner mag het misschien niet altijd met je eens zijn. Toch geeft hem dat nooit het recht om een ander te misbruiken.

Vrouw die met haar armen omhoog iemand anders tegenspreekt

Zorg er daarom voor dat je de wijzigingen aanbrengt in je relatie die nodig zijn.

Alles met als doel om je eigen waardigheid, vrijheid en respect terug te krijgen en te behouden.


Tip 5: Stop verbaal geweld

Verbaal geweld of emotionele mishandeling kun je alleen stoppen, wanneer je de dader direct tot de orde roept wanneer hij wil toeslaan.

Dus zodra je partner jou weer de schuld wil geven van iets waar jij geen controle over hebt, stop hem dan.

Vergeet de gezegde inhoud, identificeer het type misbruik en benoem het.

Vrouw die haar hand tegen haar voorhoofd houdt en erg verdrietig kijkt

Een voorbeeld. Stel dat je te laat thuis komt, omdat je in een file terecht kwam. Je partner geeft jou de schuld en zegt dat je te laat bent vertrokken.

In plaats van dat je je partner probeert te overtuigen van zijn ongelijk zeg je: “Stop met mij de schuld te geven van iets waar ik geen controle over heb.”

Er werd gekeken of verschillende vormen van mishandeling hebben verschillende gevolgen, onder andere in dit onderzoek

Een ander voorbeeld is wanneer iemand je onterecht een klein kind of een leugenaar noemt.  Probeer degene niet te overtuigen dat jij geen kind of een leugenaar bent. Het heeft namelijk geen effect.

Wat je wel kunt zeggen is: “Stop met het gebruiken van negatieve benamingen."

Man die een papiertje in zijn mond heeft en briefgeld stopt in een 'niet-schelden pot'

Uiteraard zal het niet altijd effectief hebben wanneer je een ander wilt laten stoppen. In die gevallen is het beter wanneer je zelf fysiek afstand neemt van de situatie.

Is er bijvoorbeeld iemand die tegen je schreeuwt en jouw kalme woorden hebben geen effect? Verlaat dan de ruimte en neem afstand.

Door niet in discussie te gaan en te weigeren om contact te maken, laat je zien dat de ander niet rationeel handelt. Je kiest ervoor om het gedrag niet toe te laten.

In het gunstigste geval zal de misbruiker na verloop van tijd zijn gedrag doorzien en zal hij willen veranderen.


Tip 6: Geef de hoop nooit op

Een misbruiker kan in positieve zin veranderen, maar alleen als hij dat zelf wil.

Iemand kan leren hoe hij een ander liefdevol en met respect behandelt. Dus ook in een liefdesrelatie is verandering mogelijk.

Vrouw die haar handen in elkaar heeft en met haar ogen dicht haar kin tegen haar handen duwt

Maar het kost tijd en in het geval dat je te maken hebt met een narcist of psychopaat dan is dit vaak niet mogelijk. Het vraagt veel geduld van een slachtoffer. De vraag is of je dit wel wilt.

Het kan ook zijn dat de misbruiker niet verandert. Dan is het beter om de relatie te verbreken. Zorg ervoor dat je jezelf in veiligheid brengt en vraag om hulp.

En welke weg je uiteindelijk ook kiest om de emotionele mishandeling te stoppen, weet dat je nooit alles kunt overzien.

Situaties veranderen, net als mensen. Maar met een zorgvuldig plan en met goede hulp, zal je jouw weg vinden naar een beter en gelukkig leven. Durf te accepteren en loslaten!

Vera Franssen is multidisciplinair coach, therapeut en oprichter van het platform VitaalGezond. Samen met een professioneel team van hulpverleners en ervaringsdeskundigen, helpt ze mensen door heel Nederland en België om te herstellen van narcistisch misbruik en meer zelfvertrouwen te krijgen.
  • Waar zitten jullie als hulpverleners in Nederland.
    Mijn dochter is slachtoffer van psychische mishandeling. Ze heeft een zoontje van 2,5 dus weggaan bij haar vriend is een hele beslissing, maar er zit niets anders op dan de relatie te beëindigen.

  • {"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}
    >